Με τον όρο «Black Friday» συνήθως το μυαλό μας πάει αλλού. Ωστόσο η προέλευση του όρου πηγαίνει πίσω στο 1869 και αποτελεί μια από τις πιο μαύρες σελίδες του χρηματιστηρίου των ΗΠΑ.
Τα πάντα για το μεγάλο αυτό σκάνδαλο οφείλονται σε δυο κερδοσκόπους του χρηματιστηρίου, τον Jay Gould και τον Jim Fisk. Τον Σεπτέμβριο εκείνου του έτους, προσπάθησαν να ελέγξουν την αγορά χρυσού, αγοράζοντας όσο περισσότερο χρυσό υπήρχε στην αγορά. Με αυτόν τον τρόπο θα μπορούσαν να ανεβάσουν την τιμή του και να πουλήσουν σε αστρονομικά ποσά.
Ο Jay Gould
Αλλά για να πετύχουν κάτι τέτοιο χρειάζονταν και την συνεργασία της κυβέρνησης των ΗΠΑ. Κι έτσι, προσπάθησαν να πείσουν κάποια μέλη της κυβέρνησης να μην πουλήσουν χρυσό στην αγορά. Η τιμή του χρυσού άλλωστε καθοριζόταν από την κυβέρνηση, η οποία χρησιμοποιούσε τα αποθέματα χρυσού για να αγοράζει χαρτονομίσματα από το κοινό, με έκπτωση. Αυτό σήμαινε πως όσο η κυβέρνηση δεν πουλούσε χρυσό, η τιμή του θα ανέβαινε. Και το αντίστροφο.
Οι δυο τους πλησίασαν έναν επενδυτή, τον γαμπρό του προέδρου Grant, Abel Rathbone Corbin, για να έρθουν κοντά στον πρόεδρο. Οι Gould και Fisk εκμεταλλεύτηκαν τις συναντήσεις με τον Ulysses Grant για να μιλήσουν για την οικονομική πολιτική και για την παύση της πώλησης χρυσού. Ο Grant άκουγε χωρίς να απαντάει.
O Jim Fisk
Ωστόσο, υποπτεύθηκε το ξαφνικό ενδιαφέρον του γαμπρού του και όταν κατάλαβε τι πήγε να γίνει, έδωσε εντολή να πουληθεί ποσότητα χρυσού αξίας 4 εκατομμυρίων δολαρίων.
Οι Gould και Fisk από τις 20 Σεπτεμβρίου άρχισαν να αγοράζουν όσο περισσότερο χρυσό μπορούσαν. Στις 24 Σεπτεμβρίου η τιμή του χρυσού αυξήθηκε κατά 30 δολάρια η ουγγιά. Αλλά όταν ο χρυσός της κυβέρνησης βγήκε στην αγορά, ακολούθησε πανικός. Η τιμή του χρυσού έπεσε μέσα σε μερικά λεπτά.
Πολλοί καταστράφηκαν από την αδυναμία τους να πουλήσουν, ενώ άλλοι πήραν δάνεια για να αγοράσουν χρυσό αλλά δεν μπορούσαν μετά να τα ξεπληρώσουν.
Ο Gould έκανε την τύχη του, αφού μέσα σε 5 χρόνια έγινε αφεντικό της σιδηροδρομικής εταιρίας Union Pacific αλλά και της Western Union Telegraph. Η τύχη του Fisk ήταν διαφορετική. Τρία χρόνια μετά το σκάνδαλο, ύστερα από οικονομικές και ερωτικές διαφορές, ένας άλλος επιχειρηματίας τον πυροβόλησε και τον σκότωσε.
Η «Black Friday» μαζί με το Μεγάλο Κραχ του 1929, είναι ίσως οι πιο μαύρες στιγμές της αμερικανικής οικονομίας και του χρηματιστηρίου της Wall Street, με πολύ κόσμο και στις δυο περιπτώσεις να καταστρέφεται μέσα σε μια ημέρα.
