Κάθε φορά που τα πράγματα ξεφεύγουν στο ελληνικό ποδόσφαιρό, κάποιοι έρχονται ως ειδήμονες και αναπολούν τη «Σιδηρά Κυρία» Μάργκαρετ Θάτσερ και τα, υποτιθέμενα είναι η αλήθεια, μέτρα που πήρε για την εξυγίανση του αγγλικού ποδοσφαίρου από την μάστιγα του χουλιγκανισμού.
Ο χουλιγκανισμός στην Αγγλία υπήρχε από την δεκαετία του ’70. Οι άνθρωποι που πήγαιναν στο γήπεδο μπορεί να ήταν αρκετοί για τα ελληνικά δεδομένα, αλλά δεν έφταναν σε καμία περίπτωση τις σημερινές γεμάτες κερκίδες. Ξύλο μέσα και έξω από το γήπεδο, φωτιές στις εξέδρες ακόμα και μαχαιρώματα. Ο χουλιγκανισμός γιγαντώθηκε την δεκαετία του ’80, όταν διάφορα κοινωνικά στρώματα, όπως οι skinheads, θεώρησαν πως το να είσαι χούλιγκαν είναι τρόπος ζωής. Η Μάργκαρετ Θάτσερ ήταν πρωθυπουργός της Αγγλίας από το 1979. Η πολιτική της Θάτσερ έχει χαρακτηριστεί ως αντιλαϊκή ουκ ολίγες φορές. Η διαμάχη της με τα εργατικά συνδικάτα ήταν μόνιμη. Εκείνη πίστευε πως το ποδόσφαιρο ήταν ένα άθλημα για πολίτες «κατώτερης κατηγορίας». Τα μέτρα που πήρε, όταν εκείνη θεώρησε ότι χρειάστηκε, δεν έφεραν την κάθαρση από την βία. Απλά συνέχισαν την δαιμονοποίηση όσων αγαπούσαν το ποδόσφαιρο.
Μετά από πολλούς νεκρούς σε αγώνες του αγγλικού πρωταθλήματος και καμία απολύτως αντίδραση, ήρθε το τραγικό περιστατικό που την έκανε να αισθανθεί ντροπή. Μάλλον από εγωισμό. Οι 39 νεκροί του Χέιζελ στον τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών μεταξύ Λίβερπουλ και Γιουβέντους, ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι γι’ αυτήν.
Όμως ο περίφημος αποκλεισμός των αγγλικών ομάδων από τις ευρωπαϊκές διοργανώσεις δεν ήταν δικό της μέτρο. Ήταν της UEFA. Απλά η Θάτσερ συμφώνησε με αυτό, θεωρώντας απλά πως 5 χρόνια είναι λίγα. Πάντως τα χρόνια του αποκλεισμού που ακολούθησαν, οι Άγγλοι που συνέχισαν να πηγαίνουν στο γήπεδο δεν έγιναν ξαφνικά οι πιο ήρεμοι φίλαθλοι.
Τα μέτρα που πήρε η Θάτσερ ήταν εναντίον των φιλάθλων. Αντιμετώπισε το πρόβλημα ως πρόβλημα του ποδοσφαίρου και όχι της βρετανικής κοινωνίας. Κάρτα φιλάθλου, περισσότερα κιγκλιδώματα και φράχτες, αλλά και κάμερες παρακολούθησης. Μήπως αυτά τα μέτρα (αν εξαιρέσεις το τελευταίο) έχουν υιοθετηθεί και στη χώρα μας; Όποιος λοιπόν δεν είχε κάρτα φιλάθλου στο γήπεδο, έμπαινε φυλακή.
Όπως είπε αργότερα ο δικαστής που δικαιούται όλα τα εύσημα για την εξυγίανση του αγγλικού ποδοσφαίρου, Λόρδος Πίτερ Τέιλορ, «αν φέρεσαι στους οπαδούς σαν ζώα, τότε κι αυτοί θα φερθούν αναλόγως».
Η βία συνεχίστηκε και μετά το 1985. Με κυριότερο παράδειγμα την «μάχη του Χάιμπουρι» μεταξύ των οπαδών Άρσεναλ και Μίλγουολ, το 1988. Ή με τον υποβιβασμό της Τσέλσι την ίδια χρονιά.
Έναν χρόνο αργότερα ήρθε η τραγωδία του Χίλσμπορο. Ο τελικός του Κυπέλλου Αγγλίας ήταν μεταξύ της Λίβερπουλ και της Νότιγχαμ Φόρεστ. Στην κερκίδα που φιλοξενούσε τους οπαδούς της Λίβερπουλ βρέθηκαν υπεράριθμοι φίλαθλοι. Με αποτέλεσμα o συνωστισμός να οδηγήσει σε 96 θανάτους. Όπως αποκαλύφθηκε αρκετά χρόνια αργότερα, το λάθος ήταν αποκλειστικά της αστυνομίας.
Όμως η Θάτσερ ακόμα και τότε προσπάθησε να προστατέψει την αστυνομία, διαδίδοντας ανυπόστατες φήμες εις βάρος των «κακών» φιλάθλων της Λίβερπουλ. Ο Λόρδος Τέιλορ, δικαστής τότε και υπουργός Δικαιοσύνης αργότερα, κλήθηκε να ερευνήσει την υπόθεση. Και η έκθεσή του δεν άρεσε καθόλου στη Θάτσερ, η οποία τη θεώρησε «ανεπίτρεπτη».
Όπως δήλωσε και ο καθηγητής του Πανεπιστημίου του Λίβερπουλ, Ρόγκαν Τέιλορ, στην 20η επέτειο από την τραγωδία στο Χιλσμπορο, ο Τέιλορ έσωσε το ποδόσφαιρο από τη Θάτσερ. «Το παιχνίδι πέθανε και ξαναγεννήθηκε. Σε μερικούς ίσως να μην αρέσει πια. Αλλά ο Τέιλορ έγραψε ένα καινούργιο μέλλον για το παιχνίδι, την ίδια στιγμή που η κυβέρνηση ήθελε να το πετάξει στον ίδιο κάδο απορριμμάτων με τους ανθρακωρύχους και οτιδήποτε άλλο θύμιζε τις βιομηχανικές εργατικές τάξεις».
Ο Τέιλορ ήταν αυτός που πρότεινε να βγουν τα κάγκελα, να μετατραπούν όλες οι εξέδρες σε θέσεις καθήμενων, με χρήματα της πολιτείας. Τα γήπεδα μετατράπηκαν έτσι σε ένα μέρος προσιτό για κάθε οικογένεια. Η αναβάθμιση των δυο πρώτων κατηγοριών συνέβαλε στη δημιουργία της Premier League, δυο χρόνια αργότερα. Σε αυτά τα δυο χρόνια, η μεσαία τάξη «δέχθηκε» και αυτή μαζικά το άθλημα. Κάτι που δεν είχε κάνει με τα μέτρα της Θάτσερ. Μπορεί να το θεωρείται απλό, αλλά δεν ήταν. Χρειάστηκαν πολλά χρήματα και σχέδιο, με τις ομάδες να περιφρουρούν τα γήπεδα τους με κάποιο κόστος, που όμως τους απέφερε πολλά περισσότερα τις δεκαετίες που ακολούθησαν.
Το στίγμα της Θάτσερ ήταν τελικά αρνητικό. Θα μπορούσε να έχει καταστρέψει το ποδόσφαιρο στο νησί, στον τόπο γέννησής του. Όμως ευτυχώς υπήρξαν οι άνθρωποι που είδαν τις πραγματικές παθογένειες του χουλιγκανισμού. Η βία προερχόταν από την κοινωνία και όχι από το ίδιο το ποδόσφαιρο. Ο Τέιλορ κατήργησε την κάρτα φίλαθλου και μετέτρεψε τα αγγλικά γήπεδα σε αυτό που είναι σήμερα. Ανοιχτά, χωρίς κάγκελα, χωρίς απαγόρευση μετακινήσεων και με σωστή φύλαξη.
Η πεποίθηση ότι η αυστηρή πολιτική της Θάτσερ έφερε αποτελέσματα είναι ένας μύθος. Χρειάστηκε όραμα και όχι τιμωρία, πολλούς ανθρώπους που δούλεψαν για έναν κοινό σκοπό, και όχι έναν, για να φτάσουμε στη σημερινή Premier League. Που κάθε υγιής φίλαθλος όταν την παρακολουθεί, τη ζηλεύει...
