Κατά την διάρκεια του Μουντιάλ και λόγω της εξαιρετικής πορείας της Εθνικής Κροατίας μέχρι τον τελικό της διοργάνωσης, ακούστηκαν πολλά για το ναζιστικό παρελθόν των Κροατών και το ακροδεξιό τους παρόν. Κυκλοφόρησαν φωτογραφίες παικτών να χαιρετούν ναζιστικά και γενικότερα, υπήρξε μια ατμόσφαιρα γύρω από τους Κροάτες, η οποία τους ενέτασσε ξεκάθαρα στην ακροδεξιά.

Δεν μπορεί να είναι όλοι βέβαια το ίδιο. Αλλά ας το πάρουμε ιστορικά. Μετά τον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο, το 1918, ιδρύθηκε το Βασίλειο των Σέρβων, των Κροατών και των Σλοβένων. Οι Κροάτες ήταν από την αρχή παραγκωνισμένοι και η εξουσία έδινε περισσότερο σημασία στην σερβική πλειοψηφία του πληθυσμού. Το 1929 ο βασιλιάς Αλέξανδρος εγκαθίδρυσε κάτι σαν βασιλική δικτατορία και άλλαξε το όνομα της χώρας σε Βασίλειο της Γιουγκοσλαβίας.

Ο εθνικισμός στην Κροατία άρχισε να αυξάνεται ραγδαία. Το όνομα του ακραίου εθνικιστή Άντε Πάβελιτς, αναμείχθηκε στην δολοφονία του βασιλιά και έτσι εξορίστηκε στην Ιταλία. Εκεί μαζί με άλλους ίδρυσε την Ουστάσι, μια οργάνωση που η ιδεολογία της ήταν ένα μίγμα φασισμού, Ρωμαικαθολικισμού και κροατικού εθνικισμού. Στόχος της ήταν να απελευθερώσει την Κροατία από τον έλεγχο των Σέρβων και να κάνει εθνοκάθαρση.

O Άντε Πάβελιτς

@taringa.net

Μετά την είσοδο των ναζί στην Γιουγκοσλαβία, η Ουστάσι ανέλαβε την διακυβέρνηση του «Ανεξάρτητου Κράτους της Κροατίας», μετά από συμφωνία με τους ναζί. Ο Πάβελιτς επέστρεψε και έγινε ο απόλυτος κυρίαρχος του νέου αυτού κράτους. H κυβέρνηση του Πάβελιτς, στις 22 ιουλίου του 1941, ανακοίνωσε πως θα ακολουθήσει μια βίαιη ρατσιστική ατζέντα. Έχτισε στρατόπεδα συγκέντρωσης και έκανε τα πάντα για να αντιγράψει το σύστημα του Μουσολίνι και του Χίλτερ. Ωστόσο τα εγκλήματα της Ουστάσι ενόχλησαν ακόμα και τους ναζί. Στο στόχαστρό της βρέθηκαν Σέρβοι και Εβραίοι πολίτες αλλά και Κροάτες αντιφρονούντες. Η βιαιότητα σύμφωνα με μαρτυρίες της εποχής ξεπέρασε κάθε όριο. Πάνω από μισό εκατομμύριο Σέρβοι βρήκαν βίαιο θάνατο κατά τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο.

Σέρβοι εγκαταλείπουν το «Ανεξάρτητο Κράτος της Κροατίας»

Οι κομμουνιστές Παρτιζάνοι του Τίτο και οι εθνικιστές Τσέτνικ, έκαναν μεγάλη ζημιά τόσο στους ναζί όσο και στην Ουστάσι. Με την βοήθεια των συμμάχων, οι Παρτιζάνοι τελικά επικράτησαν και μετέτρεψαν την Γιουγκοσλαβία σε κομμουνιστικό κράτος. Ο Τίτο ήρθε σε ρήξη με τον Στάλιν και μετά τον θάνατό του τελευταίου έγινε ο πρωτεργάτης του εθνικού κομμουνισμού στην Γιουγκοσλαβία. Ο πατέρας του ήταν Κροάτης και η μητέρα του Σλοβένα. Το στοίχημα του ήταν να κρατήσει την Γιουγκοσλαβία ενωμένη.

O Γιόσιπ Μπροζ Τίτο

Πέθανε το 1980. Το κράτος του οποίου ήταν ισόβιος πρόεδρος άντεξε άλλα 10 χρόνια. Κατά την διάρκεια του «Πολέμου της Κροατίας», πολλοί Κροάτες ονειρεύονταν ένα κράτος σαν εκείνο της Ουστάσι. Ο εθνικισμός και η προπαγάνδα στα χρόνια του πολέμου μεγάλωνε και στα δυο στρατόπεδα, με την Ουστάσι να επανέρχεται στο προσκήνιο, αν και είχε διαλυθεί από το 1945. Η απουσία νόμων δεν απέτρεψε την ρητορική μίσους με τους Σέρβους της Κροατίας να είναι ο πρώτος στόχος.

Η ακροδεξιά στην Κροατία δεν εξαφανίστηκε ποτέ. Η Κροατία θεωρείται σήμερα, η χώρα με ένα από τα μεγαλύτερα ποσοστά ακροδεξιών στην Ευρώπη. Μάλιστα τον περασμένο Μάιο, το θέμα τέθηκε ως πρόβλημα από το Συμβούλιο της Ευρώπης. Στις 12 Μαΐου, στην πόλη Bleiburg της Αυστρίας, χιλιάδες Κροάτες μαζεύτηκαν για να τιμήσουν τα θύματα της Ουστάσι κατά τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο. Μαζί τους ήταν πολλοί πολιτικοί.

@jpost.com

Το 2016 τοποθετήθηκε μια πλάκα κοντά σε ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης στην Κροατία. Η πλάκα έγραφε «Za Dom Spremni» που σε ελεύθερη μετάφραση σημαίνει «Έτοιμοι για την πατρίδα». Το «Za Dom Spremni» χρησιμοποιούνταν από την Ουστάσι και ήταν κάτι παρόμοιο με το «Sieg Heil» των ναζί.

Η πλάκα στο Jasenovac

@balkaninsight.com

Παρόλο που έχουν περάσει δυο δεκαετίες από το τέλος του πολέμου, οι Σέρβοι της Κροατίας γίνονται ακόμα στόχος ρατσιστικών επιθέσεων, με τα σπίτια τους να «μαρκάρονται» με εθνικιστικά γκράφιτι. Ίδιες ρατσιστικές επιθέσεις δέχονται οι Ρομά και οι ομοφυλόφιλοι.

Από την άλλη, υπήρξαν περιστατικά ποδοσφαιριστών της Κροατίας που είτε χαιρέτησαν ναζιστικά, είτε μίλησαν με θαυμασμό για την Ουστάσι. Πριν λίγες ημέρες, οι Κροάτες ποδοσφαιριστές προσκάλεσαν, για να γιορτάσουν την δεύτερη θέση στο Μουντιάλ, τον τραγουδιστή Μάρκο Πέρκοβιτς. Ο συγκεκριμένος τραγουδιστής έχει ανοιχτά υποστηρίξει την Ουστάσι, ενώ ξεκινά σχεδόν πάντα τις εμφανίσεις του με τα τραγούδια της.

Πολλοί από το κοινό των Κροατών χαιρετούσαν ναζιστικά, ενώ άλλοι κρατούσαν σύμβολα της Ουστάσι. Η αλήθεια είναι λοιπόν, πως η Κροατία έχει ένα από τα μεγαλύτερα ποσοστά ακροδεξιών. Δεν είναι όλοι. Αλλά το παρελθόν των Κροατών που φτάνει στο σήμερα, προκαλεί προβληματισμούς στις γειτονικές χώρες αλλά και στην Ευρωπαϊκή Ένωση.