Σαν σήμερα: H συμφωνία για την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας
Οι συμφωνίες που, δυστυχώς, χρησιμοποιήθηκαν ως δικαιολογία για την τούρκικη εισβολή το 1974
Από το NEWSROOM Δημοσίευση 19/2/2020 | 00:03
Οι συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου, όπως είθισται να αναφέρονται μαζί, ήταν οι συνθήκες που υπογράφτηκαν ώστε να τερματιστεί η βρετανική κυριαρχία στην Κύπρο και να ιδρυθεί η Κυπριακή Δημοκρατία.
Στις 19 Φεβρουαρίου υπογράφτηκε η συμφωνία του Λονδίνου η οποία ήταν και η τελική συνθήκη για να ξεκινήσουν οι επίσημες εργασίες για την δημιουργία της Κυπριακής Δημοκρατίας. Είχε προηγηθεί η συμφωνία της Ζυρίχης, 8 ημέρες νωρίτερα, την οποία υπέγραψαν o Κωνσταντίνος Καραμανλής και ο πρωθυπουργός τη Τουρκίας, Αντνάν Μεντερές. Οι ίδιοι, μαζί με τον βρετανό ομόλογό τους Χάρολντ ΜακΜίλαν, υπέγραψαν την συμφωνία του Λονδίνου. Σε κάποια έγγραφα μπήκαν και οι υπογραφές του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου ΓΆ και του Τουρκοκύπριου αντιπροέδρου Φαζίλ Κιουτσούκ.
Η συνθήκη κατοχύρωνε την ανεξαρτησία της Κύπρου, έδινε τις κατευθυντήριες γραμμές για τη δημιουργία Συντάγματος και προστάτευε τα δικαιώματα και των δυο κοινοτήτων. Η λήψη βέβαια των αποφάσεων ήταν κάπως περίπλοκη και απαιτείτο συναίνεση, σε ένα σύστημα όπου ο πρόεδρος θα ήταν Ελληνοκύπριος και ο αντιπρόεδρος Τουρκοκύπριος. Η αντιπολίτευση, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Κύπρο, αντέδρασαν με τη συμφωνία αφού την έκριναν μη βιώσιμη. Μόνο ο Γεώργιος Παπανδρέου στήριξε την απόφαση Καραμανλή να υπογράψει.
Παρόλα αυτά, η συμφωνία της Ζυρίχης κατέρρευσε τέσσερα χρόνια αργότερα. Τα περίφημα «13 σημεία», οι αλλαγές που προσπάθησε δηλαδή να κάνει ο Μακάριος στο Σύνταγμα, οδήγησαν σε αιματηρές συγκρούσεις μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, από το 1963 μέχρι το 1964. Το Σύνταγμα που ορίστηκε από τη συμφωνία ισχύει μέχρι και σήμερα, με μοναδική τροποποίηση την απόσυρση των Τουρκοκυπρίων από τα πολιτικά δρώμενα, λόγω των ενστάσεων τους για τα «13 σημεία» του Μακάριου.
Οι συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου, δυστυχώς, χρησιμοποιήθηκαν ως δικαιολογία για την τούρκικη εισβολή το 1974. Η Τουρκία δεν σεβάστηκε την Συνθήκη Εγγυήσεων, που δεν τις έδινε το δικαίωμα για στρατιωτική παρέμβαση χωρίς προηγούμενες διαβουλεύσεις είτε με την Ελλάδα είτε με την Αγγλία.
H υπογραφή της συμφωνίας του Λονδίνου όπως και εκείνη της Ζυρίχης, παρόλη την ταραχώδη εποχή που ακολούθησε, παραμένουν δυο από τις πιο σημαντικές στιγμές στην ιστορία της Κύπρου, που επικύρωσαν την ανεξαρτησία της από την βρετανική κυριαρχία.