Πρόκειται για μια από τις σημαντικότερες πολεμικές συγκρούσεις της αρχαιότητας, η οποία έκρινε το ποιος θα πάρει την εξουσία στη Ρώμη αλλά και σήμανε το τέλος του τελευταίου ελληνιστικού βασιλείου, εκείνου της Κλεοπάτρας. Ήταν η ναυμαχία στο Άκτιο, στην είσοδο του Αμβρακικού κόλπου στις 2 Σεπτεμβρίου του 31 π.Χ., ανάμεσα στον Μάρκο Αντώνιο και τον Οκταβιανό.

Το 44 π.Χ., με την δολοφονία του Ιουλίου Καίσαρα, στη Ρώμη υπήρχε κενό εξουσίας. Τον επόμενο χρόνο η εξουσία πέρασε στον Μάρκο Αντώνιο, τον Οκταβιανό και τον Λέπιδο, που σχημάτισαν έτσι την Β’ Τριανδρία ώστε να καταδιώξουν τους δολοφόνους του Καίσαρα. Στη μάχη στους Φιλίππους της Μακεδονίας, η Τριανδρία κατάφερε να νικήσει και οι δολοφόνοι του Καίσαρα αυτοκτόνησαν.

Μετά τη μάχη, ο Λέπιδος παραμερίστηκε, ο Οκταβιανός ανέλαβε τη διακυβέρνηση στη Δύση, ενώ ο Μάρκος Αντώνιος στην Ανατολή. Ο Οκταβιανός σταθεροποιούσε καθημερινά την εξουσία του, αλλά ο Μάρκος Αντώνιος αφέθηκε στην γοητεία της Κλεοπάτρας, της βασίλισσας της Αιγύπτου. Ο Μάρκος Αντώνιος την παντρεύτηκε, παρατώντας ταυτόχρονα τη σύζυγό του Οκταβία, αδελφή του Οκταβιανού.

Ο ρωμαϊκός λαός και η Σύγκλητος στράφηκαν εναντίον του Μάρκου Αντώνιου. Ο Οκταβιανός δεν άργησε να εκμεταλλευτεί την ευκαιρία, πείθοντας τη Σύγκλητο να κηρύξει πόλεμο εναντίον της Κλεοπάτρας το 32 π.Χ. Φυσικά, ο στόχος του δεν ήταν η Κλεοπάτρα αλλά ο Μάρκος Αντώνιος. Η διαμάχη έμελλε να κριθεί στο Άκτιο.

Τον Οκτώβριο, ο Αντώνιος και η Κλεοπάτρα περιέπλευσαν τις ακτές της Πελοποννήσου και αγκυροβόλησαν τα πλοία τους στο Άκτιο. Πιο νότια και συγκεκριμένα στην Ακαρνανία, είχαν συγκεντρωθεί 100.000 πεζοί και 12.000 ιππείς. Μόλις ο Οκταβιανός έμαθε τις κινήσεις των αντιπάλων του , συγκέντρωσε 80.000 στρατιώτες και 10.000 ιππείς και έπλευσε προς το Άκτιο, κοντά στη σημερινή Πρέβεζα.

Με το στόλο του και με τη βοήθεια του ικανότατου ναυάρχου Μάρκου Βιψάνιου Αγρίππα, απέκλεισε το στόμιο του Αμβρακικού και προκάλεσε προβλήματα στον Αντώνιο. Ο Αντώνιος παρέμενε εγκλωβισμένος, με το στόλο του να αντιμετωπίζει προβλήματα επάνδρωσης των πλοίων του, επισιτισμού και λιποταξιών.

Ο Οκταβιανός δεν βιαζόταν να επιτεθεί. Αυτός που έκανε την πρώτη κίνηση ήταν ο Αντώνιος, με τη σύμφωνη γνώμη της Κλεοπάτρας. Το πρωί της 2ας Σεπτεμβρίου, ο στόλος του άρχισε να εξέρχεται από τον κόλπο και επιτέθηκε στον εχθρό. Αλλά ενώ η ναυμαχία βρισκόταν σε κρίσιμο σημείο, ένα μεγάλο μέρος του στόλου του άρχισε να αποστατεί. Ο Αντώνιος έδωσε το σύνθημα της υποχώρησης. Ο Οκταβιανός ήταν νικητής.

Τους καταδίωξε μέχρι την Αλεξάνδρεια την οποία και κατέλαβε τον επόμενο χρόνο, καταλύοντας ταυτόχρονα και το τελευταίο ελληνιστικό βασίλειο, το οποίο είχε ιδρύσει ο στρατηγός του Μεγάλου Αλεξάνδρου, Πτολεμαίος ο Α’. Ο Μάρκος Αντώνιος αυτοκτόνησε εγκαταλελειμμένος από το στρατό του. Η Κλεοπάτρα προσπάθησε να ξελογιάσει και τον Οκταβιανό αλλά δεν τα κατάφερε. Αυτοκτόνησε και αυτή στις 12 Αυγούστου του 30 π.Χ., για να μην κοσμήσει με την παρουσία της τον ρωμαϊκό θρίαμβο του εχθρού της.