Τα τατουάζ εμφανίστηκαν για πρώτη φορά τον 19^ο αιώνα και αυτόματα συνδέθηκαν με την εγκληματική συμπεριφορά. Σήμερα τα πράγματα έχουν αλλάξει παρασάγγας. Σύμφωνα με μια εκτίμηση, το 38% των ενηλίκων μεταξύ 18 και 29 ετών έχουν τουλάχιστον ένα τατουάζ.

Γιατί έχει τέτοια δημοτικότητά η δερματοστιξία;

Αυτό το ερώτημα διερευνήθηκε σε μια πρόσφατη μελέτη με επικεφαλής την ψυχολόγο Luzelle Naudé του Πανεπιστημίου του Free State στη Νότια Αφρική. Πιο συγκεκριμένα, η ίδια και οι συνεργάτες της προσπάθησαν να καταλάβουν με ποια κριτήρια οι φοιτητές επιλέγουν να κάνουν ή να μην κάνουν τατουάζ.

Προκειμένου να διερευνήσουν αυτά τα ερωτήματα, η Naudé και η ομάδα της ξεκίνησαν στρατολογώντας συμμετέχοντες που ήταν τελειόφοιτοι κολεγίου και εγγράφηκαν σε ένα μάθημα μεθόδων έρευνας ψυχολογίας. Οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν ερωτηματολόγια που ρωτούσαν για τις εμπειρίες τους σχετικά με τα τατουάζ, συμπεριλαμβανομένου του αν είχαν ή όχι ένα ή περισσότερα τατουάζ, πόσοι από τους φίλους τους είχαν ένα ή περισσότερα, τους λόγους για τους οποίους είχαν ένα ή όχι και τις απόψεις τους για άτομα με τατουάζ. Η Naudé και οι συνεργάτες της κάλεσαν επίσης τους συμμετέχοντες να απαντήσουν σε μια συνέντευξη, με στόχο να αναδειχθούν οι βαθύτερες αντιλήψεις τους για τα τατουάζ.

Τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά. Οι περισσότεροι από τους συμμετέχοντες (78%) δεν είχαν τατουάζ και οι περισσότεροι γονείς τους (92%) επίσης. Ωστόσο, οι περισσότεροι φίλοι των συμμετεχόντων (74%) είχαν τατουάζ - και σχεδόν οι μισοί (47%) σκέφτονταν να κάνουν τουλάχιστον ένα τατουάζ.

Το πρωταρχικό κίνητρο για όσους έκαναν ένα τατουάζ (25%) είχε να κάνει με το προσωπικό του νόημα (όπως για να σηματοδοτήσει μια σημαντική εμπειρία ή αγώνα). Οι συμμετέχοντες ανέφεραν λόγους όπως «για να κρατήσω τη μνήμη της μητέρας μου», «έναν τρόπο να τιμώ το πρώτο μου παιδί» και «να αναδείξω όσα περνούσα σε μια συγκεκριμένη στιγμή της ζωής μου». Ορισμένοι συμμετέχοντες (12%) θεώρησαν επίσης ότι τα τατουάζ τους ήταν προέκταση ή έκφραση αυτού που ήταν. Όπως παρατήρησε ένας ερωτώμενος, «Το σώμα μου είναι ένα βιβλίο, κάθε τατουάζ μου είναι και μια ιστορία μου». Ορισμένοι συμμετέχοντες ανέφεραν επίσης ότι βρήκαν τα τατουάζ ως μια ελκυστική μορφή τέχνης.

Για τους συμμετέχοντες που επέλεξαν να μην κάνουν τατουάζ, οι κύριοι λόγοι περιστρέφονταν γύρω από κοινωνικούς και πολιτιστικούς παράγοντες, κυρίως τη θρησκεία (11%). Ένας συμμετέχων σκέφτηκε: «Είμαι θρησκευόμενος, επομένως το σώμα μου είναι ο ναός του Αγίου Πνεύματος. Θα ήθελα να μείνω καθαρός». Ένας άλλος εξέφρασε: «Είμαι Χριστιανός, είναι αντιφατικό όπως στη χριστιανική θρησκεία να αντιμετωπίζουμε και να σεβόμαστε το σώμα μας ως ναό».

Άλλοι λόγοι για να ήταν η αποδοκιμασία από την οικογένεια και τους φίλους και η κριτική στον εργασιακό χώρο. Ορισμένοι συμμετέχοντες (10%) μοιράστηκαν τις ανησυχίες τους σχετικά με τη μονιμότητα των τατουάζ και την αίσθηση ότι δεν φαίνονται ελκυστικά στους ηλικιωμένους. Οι συμμετέχοντες αναφέρθηκαν επίσης σε ιατρικούς λόγους ή φόβο για βελόνες και πόνο (10%). Επιπλέον, ορισμένοι συμμετέχοντες θεώρησαν τα τατουάζ ως μη ελκυστικά. Ένας συμμετέχων είπε: «Δεν θα έκανα ποτέ. Θα έβαζες αυτοκόλλητο προφυλακτήρα σε μια Ferrari;»

Όσον αφορά τις απόψεις των συμμετεχόντων για τα τατουάζ τόσο το δικό τους, όσο και των υπολοίπων, ήταν ως επί το πλείστον μη επικριτικοί. Όταν ρωτήθηκαν, «Ποια είναι η γνώμη σας για τα τατουάζ σε άλλα άτομα;» Η πλειοψηφία των συμμετεχόντων (54%) είχε θετικές απόψεις, το 18% είχε ανάμεικτα συναισθήματα, το 13% είχε αρνητικές απόψεις και το 15% είτε δεν είχε γνώμη είτε ήταν αδιάφορο. Οι περισσότεροι ερωτηθέντες σεβάστηκαν τις προτιμήσεις των ατόμων με τατουάζ. Ένας ερωτώμενος δήλωσε: «Είναι ωραίοι και όλα, απλά όχι για μένα».

Αξίζει να σημειωθεί, όταν απαντώντας στην ερώτηση «Ποια πιστεύετε ότι είναι η γνώμη των ανθρώπων για τα τατουάζ;», οι περισσότεροι συμμετέχοντες (39%) θεώρησαν ότι οι άνθρωποι έχουν ανάμεικτα συναισθήματα ή αρνητικά συναισθήματα (35%), σε αντίθεση με το 17% των συμμετεχόντων που πίστευε ότι οι άνθρωποι ένιωθαν θετικά για τα τατουάζ. Το 4% των συμμετεχόντων δεν συμμερίζεται γνώμη.

Προς τα πού γέρνει η ζυγαριά;

Μεταξύ εκείνων που είχαν αρνητικές απόψεις, δήλωσαν ότι τα τατουάζ ήταν (με τα δικά τους λόγια), άσχημα, άχρηστα, ακατάστατα, φτηνά και βρώμικα. Ομοίως, έβλεπαν τα άτομα με τατουάζ ως κακά, σατανικά, επικίνδυνα, επαναστατικά, ασεβή, ανόητα, απερίσκεπτα, αντιεπαγγελματικά, παράξενα, μη χριστιανικά, σχετιζόμενα με την εγκληματικότητα, σκληρά, επιδείξεις, παρίες, αντικοινωνικά, στερημένα ηθικής και προκλητικά κοινωνία. Ένας ερωτώμενος παρατήρησε: «Οι περισσότεροι κάνουν τατουάζ επειδή επαναστατούσαν ή επειδή είναι εγκληματίες». Ένας άλλος εξέφρασε: «Θέλουν να αισθάνονται ότι ανήκουν, θέλουν προσοχή και επιδιώκουν να τους φοβούνται».

Μεταξύ εκείνων που είχαν θετικές απόψεις για τα άτομα με τατουάζ, τα χαρακτήρισαν ως ελκυστικά, cool, μοντέρνα, μοδάτα, ενδιαφέροντα, αυθόρμητα, δημιουργικά, καλλιτεχνικά, ελεύθερου πνεύματος, πιο αποδεκτά, φιλελεύθερα, περιπετειώδη, γενναία, δυνατά , θαρραλέα. Όπως είπε ένας συμμετέχων, «Τα άτομα με τατουάζ είναι τα πιο αληθινά άτομα που που θα συναντήσεις ποτέ».

Μερικοί συμμετέχοντες είχαν «αντιλήψεις υπό όρους». Δηλαδή, θα μπορούσαν να δέχονται τατουάζ υπό ορισμένες προϋποθέσεις. Η πλειοψηφία ένιωθε άνετα με τα τατουάζ, εφόσον το τατουάζ είχε προσωπικό νόημα ή ήταν μέσο έκφρασης. Ήταν, ωστόσο, πιο αρνητικοί για τα τατουάζ όσον αφορά τον επαγγελματισμό στη δουλειά ή την ηλικία. Ένας συμμετέχων σκέφτηκε: «Για τους νέους είναι κομψό και δροσερό, αλλά όταν γερνούν και έχουν τατουάζ φαίνεται αηδιαστικό και ακατάλληλο σαν να γερνούν αλλά δεν θέλουν να δεχτούν με το να τους αρέσουν ακόμα πράγματα. Στο χώρο εργασίας, τα τατουάζ δεν είναι κατάλληλα και το άτομο μπορεί να φαίνεται αντιεπαγγελματικό ή μη σοβαρό για την καριέρα του.»

Επιπλέον, οι συμμετέχοντες αισθάνθηκαν έντονα τον αριθμό, το μέγεθος και την τοποθέτηση των τατουάζ. Για παράδειγμα, ένας ερωτώμενος μοιράστηκε: «Πρέπει να ομολογήσω, τείνω να είμαι δύσπιστος με κάποιον που έχει ένα χέρι/πόδι/πλάτη γεμάτο τατουάζ. Ωστόσο, αν κάποιος είχε τατουάζ που σήμαιναν κάτι για αυτόν (π.χ. ένα όνομα ενός ατόμου που έχει περάσει ή ένα λογότυπο που συμβολίζει ένα σημαντικό γεγονός στη ζωή του) είναι απολύτως εντάξει – κάτι που θα μπορούσα να σκεφτώ να αποκτήσω ο ίδιος στο μέλλον».

Δερματοστιξία και στερεότυπα

Στην έρευνα αποδείχθηκε ότι οι άνθρωποι με τατουάζ στην πλειοψηφία τους δεν είχαν βιώσει αρνητικές συνέπειες και δεν το μετάνιωσαν. Οι περισσότεροι είχαν μόνο λίγες τύψεις για τον επαγγελματία τατουατζή που επέλεξαν. Υπήρχαν επίσης αναφορές για τον πόνο, τη μονιμότητα, κάποια κρίση ή απόκτηση λάθος τατουάζ (π.χ. όνομα πρώην συντρόφου).

Οι περισσότεροι συμμετέχοντες με τατουάζ είδαν την προκατάληψη που βίωσαν ως ασήμαντη. Όπως δήλωσε ένας από τους συμμετέχοντες, «Έτσι, νιώθω ότι θα ήμουν σαν «α, για να μην σας αρέσει… και τι;». «Εγώ πρέπει να ξυπνήσω με αυτό το σώμα το πρωί, όχι εσείς». Ένας άλλος ερωτώμενος είπε: «Θα πρέπει να ξεπεράσουν τις προκαταλήψεις τους. Υπάρχουν πολλοί μορφωμένοι και έξυπνοι άνθρωποι με τατουάζ».

Ο συγγραφέας Michael Biondi έγραψε κάποτε, «Τα σώματά μας τυπώθηκαν ως λευκές σελίδες για να γεμίσουν με το μελάνι της καρδιάς μας».