Το σοκ ήταν μεγάλο όταν ακούσαμε ότι ο Bruce Willis αποσύρεται από την υποκριτική, επειδή διαγνώστηκε με αφασία. Πρόκειται για μια νευρολογική διαταραχή η οποία επηρεάζει τα μέρη του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνα για την ομιλία.

Πως επηρεάζει ακριβώς τον εγκέφαλο; Η αφασία ανήκει σε μια ομάδα διαταραχών που αφορούν τα τμήματα επεξεργασίας της γλώσσας του εγκεφάλου, και συγκεκριμένα της περιοχές Broca και Wernicke. Η περιοχή Broca είναι υπεύθυνη για την κατανόηση της ακρόασης και η Wernicke για την παραγωγή της ομιλίας. Τα άτομα με βλάβη σε αυτές τις περιοχές του εγκεφάλου μπορούν ακόμα να ακούν και να μιλάνε, αλλά η γλωσσική τους ολοκλήρωση και η γραμματική παραγωγή, γνωστή και ως «σημασιολογία», παρεμποδίζεται ή αλλοιώνεται.

Αν η περιοχή Broca πάθει ζημιά, τότε ο άνθρωπος μπορεί να καταλάβει τη γλώσσα, αλλά δεν μπορεί να παράγει λεξιλόγιο ή σωστή γραμματική. Ενώ οι άνθρωποι με ζημιά στην περιοχή Wernicke, έχουν το αντίθετο πρόβλημα. Η κατανόηση του προφορικού λόγου είναι μπερδεμένη με τις προτάσεις τους να τείνουν να είναι αδιάσπαστες, χωρίς σημεία στίξης και χωρίς λογική αλληλουχία. τα άτομα που έχουν βλάβη και στις δυο αυτές περιοχές, λέγεται ότι πάσχουν από «γενική αφασία».

Η αφασία είναι μια διαταραχή εξαιρετικά κουραστική για όσους την έχουν αλλά και για τους ανθρώπους γύρω τους. Οι άνθρωποι με αφασία καταλαβαίνουν τι εννοούν μέσα στο μυαλό τους, αλλά δεν μπορούν να το επικοινωνήσουν σωστά. Αν σας έχει τύχει κάποιες φορές να παλεύετε να βρείτε μια λέξη ώστε να τελειώσετε μια πρόταση, τότε μπορείτε εν μέρει να καταλάβετε πως θα ήταν να έχετε αφασία της περιοχής broca. Και αν πάλι, πολυλογείτε ενώ παλεύετε να φτάσετε στο τέλος, αλλά κανείς δεν σας καταλαβαίνει, τότε θα μπορούσατε να αισθανθείτε πως είναι η αφασία της περιοχής Wernicke.

Η διαταραχή έγινε πιο κατανοητή σχετικά πρόσφατα, κυρίως μετά την ανάπτυξη της τεχνολογίας γύρω από την αξονική και την μαγνητική τομογραφία την δεκαετία του 1970. Αν ένας γιατρός άλλωστε μπορεί να επικοινωνήσει σωστά με τον ασθενή, είναι πολύ δύσκολο να κάνει τη συγκεκριμένη διάγνωση. Οι ασθενείς με αφασία βασίζονται συνήθως σε μέλη της οικογένειας και τα αγαπημένα τους πρόσωπα για να επικοινωνούν εκ μέρους τους. Ήταν λόγω μεταθανάτιων μελετών ασθενών του 19ου αιώνα, όταν οι ερευνητές άρχισαν να έχουν μια ιδέα όχι μόνο για τα αίτια της αφασίας, αλλά και για τις ανατομικές ρίζες της γλωσσικής επεξεργασίας στον εγκέφαλο.

Ο Γάλλος ερευνητής Paul Broca το 186, από τον οποίο πήρε η περιοχή του εγκεφάλου το όνομα, για πρώτη φορά εντόπισε τη σύνδεση μεταξύ συγκεκριμένης, τοπικής εγκεφαλικής βλάβης και αδυναμίας σωστής επεξεργασίας της γλώσσας. Το κατάφερε, αφού φρόντισε έναν ασθενή που δεν μπορούσε να πει τίποτα εκτός από «μαύρισμα».

Όπως φαντάζεστε, η αφασία είναι μια ολέθρια διάγνωση, αφού συνήθως συνοδεύεται από την απώλεια εργασίας και την αλλαγή των προσωπικών σχέσεων, λόγω της δυσκολίας επικοινωνίας που μπορεί να προκαλέσει ακόμα και κλινική κατάθλιψη.

Η αφασία μπορεί να προέλθει από πολλούς παράγοντες. Ο πιο πιθανός είναι το εγκεφαλικό, που σταματά την ροή του αίματος στον εγκέφαλο. Ο Εθνικός Σύλλογος Αφασίας των ΗΠΑ, αναφέρει πως το 25% έως και το 40% των επιζώντων από εγκεφαλικό, αναπτύσσει αφασία. Άλλοι λόγοι είναι οι όγκοι, οι λοιμώξεις, νευρολογικές διαταραχές όπως το Αλτσχάιμερ, αλλά και τραυματισμός. Είναι σημαντικό να ξέρουμε ότι δεν υπάρχει ένα μόνο είδος αφασίας, που μπορούν να προκύψουν από τις ίδιες αιτίες.

Η αφασία είναι πιο συχνή στους ηλικιωμένους. Ο Bruce Willis πρόσφατα έκλεισε τα 67 του χρόνια. Εκτός από αυτό, δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη ομάδα ανθρώπων που να είναι πιο επιρρεπής. Η αφασία είναι πιο συχνή στις ΗΠΑ από τη νόσο του Πάρκινσον και την εγκεφαλική παράλυση. Σχεδόν 2 εκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν από αφασία, αριθμός που αυξάνεται κατά 180 χιλιάδες τον χρόνο.

Η αφασία παρέμενε ένα μυστήριο και πολλές φορές εμφανιζόταν ως λάθος διάγνωση τους προηγούμενους αιώνες, μέχρι να φτάσουμε στη σύγχρονη νευροεπιστήμη. Οι γιατροί χρησιμοποιούν μια σειρά από μεθόδους δοκιμών και την ιατρική τεχνολογία απεικόνισης για να διαγνώσουν την αφασία, όπως εξηγεί το Πανεπιστήμιο John Hopkins. Αυτό επιτρέπει να έχουν μια εικόνα για ένα πλήρες πορτρέτο του ανθρώπινου εγκεφάλου και τυχόν τραυματισμούς.

Αν οι ασθενείς δείχνουν συγκεκριμένα συμπτώματα αφασίας αφού έχουν υπάρξει οι κατάλληλες αιτίες, οι γιατροί στρέφονται στην αξιολόγηση της αφασίας ως πρώτη γραμμή άμυνας. Αυτά τα κλινικά σχεδιασμένα εργαλεία ελέγχουν παράγοντες όπως τα μοτίβα ομιλίας, ο ρυθμός και ο τονισμός, η ονομασία αντικειμένων, η κατανόηση της γλώσσας, η ανάγνωση και η γραφή κ.α. Το Mississippi Screening Test Aphasia (MAST), για παράδειγμα, είναι μια γρήγορη προφορική εξέταση διάρκειας 5 έως 15 λεπτών, ενώ το Boston Diagnostic Aphasia Evaluation-3rd Edition (BDAE-3) είναι μια πιο εμπεριστατωμένη αξιολόγηση που ελέγχει όλες τις πτυχές του οι γλωσσικές λειτουργίες ενός ατόμου.

Ορισμένες φορές, η αφασία είναι κάτι προσωρινό και εξασθενεί όσο ο εγκέφαλος αναρρώνει μετά από τραυματισμό. Αν τα συμπτώματα επιμείνουν για περισσότερο από δυο με τρεις μήνες, ειδικότερα μετά από εγκεφαλικό, η πλήρης ανάκαμψη είναι σχεδόν απίθανη, ενώ στη συγκεκριμένη φάση υπάρχει ελάχιστη πρόοδος για τη θεραπεία της αφασίας. Παρολ’ αυτά, η λογοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει ένα ατμό με αφασία να μάθει τα πάντα για την κατάστασή του και να ζήσει για πολλά χρόνια. Μια τέτοια θεραπεία μπορεί να είναι ατομική ή ομαδική και να περιλαμβάνει εικόνες, χειρονομίες, διδασκαλία τεχνικών επικοινωνίας, χρήση ηλεκτρονικών συσκευών και άλλα. Εκτός από μια τέτοια άμεση θεραπεία, είναι σημαντικό για τα άτομα με αφασία να αισθάνονται συνδεδεμένα με άλλους μέσω ομάδων υποστήριξης και κοινωνικών συλλόγων.

Επειδή τα αγαπημένα πρόσωπα είναι απαραίτητα για την ανάρρωση και τη συνεχή υποστήριξη κάποιου που πάσχει από αφασία, μεγάλο μέρος της θεραπείας για τη διαταραχή περιστρέφεται γύρω από το να τους μάθει πώς να την αντιμετωπίζουν. Συμβουλές όπως η απλοποίηση της γλώσσας ή η μη διόρθωση της ομιλίας κάποιου που πάσχει από αφασία, μπορεί να βοηθήσει πολύ στο να κάνει τη ζωή στο σπίτι όσο το δυνατόν πιο φυσική και ευτυχισμένη.

Χάρη στις σύγχρονες τεχνικές θεραπείας, όσοι πάσχουν από αφασία μπορούν να αντιμετωπίσουν με μεγαλύτερη αισιοδοξία το μέλλον, απ’ ότι παλαιότερα. Η διακρανιακή ηλεκτρική διέγερση (tDCS), για παράδειγμα, διεγείρει άμεσα τον γλωσσικό βρόχο του εγκεφάλου και μπορεί να βοηθήσει στην ανανέωση της ικανότητας του ατόμου να μιλάει.

Πληροφορίες: grunge.com