Με το τέλος των Βαλκανικών πολέμων του 1913, τα εμπλεκόμενα κράτη αλλά και οι μεγάλες δυνάμεις, συγκεντρώθηκαν στο Λονδίνο ώστε να συμμετέχουν στη λεγόμενη, Συνθήκη του Λονδίνου τον Μάιο του 1913.

Προηγουμένως, η Αλβανία, αφού ήταν μέρος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας μέχρι το 1912 και τους Βαλκανικούς Πολέμους, είχε διακηρύξει την ανεξαρτησία της, στις 28 Νοεμβρίου του 1912. Η Συνθήκη του Λονδίνου αναγνώρισε και ουσιαστικά έδωσε το πράσινο φως για τη δημιουργία αλβανικού κράτους. Το πρωτόκολλο της Φλωρεντίας, που έγινε τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους, καθόρισε τα σύνορα του τότε αλβανικού κράτους τα οποία συμπεριελάμβαναν και τη Βόρειο Ήπειρο. Μια περιοχή 228.000 κατοίκων, η οποία αποτελούνταν κυρίως από Έλληνες.

Οι Έλληνες αντέδρασαν. Οι Μεγάλες Δυνάμεις και οι λοιπές βαλκανικές χώρες, αγνόησαν την ταυτότητά τους, τα ήθη και τα έθιμα αλλά και την βούληση τους για ένωση με την Ελλάδα. Έτσι, στις 17 Φεβρουαρίου του 1914, στο Αργυρόκαστρο, οι συγκεντρωμένοι Βορειοηπειρώτες, αποφάσισαν να κηρύξουν την αυτονομία τους και να ιδρύσουν την «Αυτόνομη Δημοκρατία της Βορείου Ηπείρου» και να αρχίσουν τον ένοπλο αγώνα κατά της αλβανικής χωροφυλακής. Προσωρινός πρόεδρος ορίστηκε ο Γεώργιος Χρηστάκης – Ζωγράφος, ένας ικανότατος πολιτικός (που αργότερα διατέλεσε και δυο φορές υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας) που ανέδειξε το ζήτημα της Βορείου Ηπείρου στο εξωτερικό.

Ο Γεώργιος Χρηστάκης - Ζωγράφος

Οι «Ιεροί λόχοι» ή «Οι άτακτοι» όπως ονομάστηκαν τότε οι Βορειοηπειρώτες, ξεκίνησαν τον ένοπλο αγώνα με την αλβανική χωροφυλακή. Αυτό όμως δεν έμελλε να κρατήσει πολύ. Στις 17 Μαΐου, ο πρίγκηπας Βηντ της Αλβανίας και ο Γεώργιος Χρηστάκης – Ζωγράφος υπέγραψαν το πρωτόκολλο της Κέρκυρας, που παραχωρούσε την αυτονομία στην Βόρειο Ήπειρο, με κάποιους όρους. Την εγγύηση για τα συμφωνηθέντα ανέλαβαν οι Μεγάλες Δυνάμεις.

Η σημαία της αυτονομίας στους Άγιους Σαράντα

Οι Έλληνες της Βορείου Ηπείρου θα διδάσκονταν ελληνικά, θρησκευτικά και θα εκπροσωπούνταν δικαστικά και διοικητικά όπως αυτοί θα αποφάσιζαν. Αυτό που κατάφερε το αλβανικό κράτος ήταν η υποχρεωτική διδασκαλία των αλβανικών (μαζί με τα ελληνικά) και την επέμβασή τους, όποτε το θεωρούν σκόπιμο, να διορίζουν ανώτερους υπαλλήλους και κυβερνήτες. Θα μπορούσαν επίσης να στρατολογούν μέλη για την αλβανική χωροφυλακή.

Η σημαία της «Αυτόνομης Δημοκρατίας της Βορείου Ηπείρου» σε γραμματόσημο

Η ελληνική κυβέρνηση όλο αυτό το διάστημα παρακολουθούσε χωρίς να πάρει θέση υπέρ της αυτονόμησης. Ματαίωσε μάλιστα και πορεία στην Αθήνα υπέρ των Βορειοηπειρωτών. Ήθελε με αυτόν τον τρόπο να δείξει στις Μεγάλες Δυνάμεις ότι εμπιστεύεται την κρίση και τις αποφάσεις τους. Η «Αυτόνομη Δημοκρατία της Βορείου Ηπείρου» κράτησε για λίγο περισσότερο από 7 χρόνια, αφού μετά τον «Εθνικό Διχασμό» στην Ελλάδα, η Βόρειος Ήπειρος επιδικάστηκε στην Αλβανία. Το 1946, η Κοινωνία των Εθνών δεν έλυσε το ζήτημα, παραπέμποντας το στις Μεγάλες Δυνάμεις. Το ζήτημα της Βορείου Ηπείρου παραμένει ανοιχτό μέχρι σήμερα, αφού το πρωτόκολλο της Κέρκυρας δεν ακυρώθηκε ποτέ επίσημα.