Το φασιστικό καθεστώς της 4ης Αυγούστου στην Ελλάδα
Κράτησε πέντε χρόνια
Από το NEWSROOM Δημοσίευση 4/8/2022 | 02:51

Ονομάστηκε καθεστώς της 4ης Αυγούστου. Ήταν εκείνη η ημέρα του 1936 όταν ο Ιωάννης Μεταξάς, τότε πρωθυπουργός της χώρας, κήρυξε δικτατορικό καθεστώς, με τη σύμφωνη γνώμη του βασιλιά Γεωργίου του Β'.
Το καθεστώς που επιβλήθηκε από τον ίδιο είχε πολλά φασιστικά στοιχεία, όμοια με εκείνα που κυριαρχούσαν την ίδια εποχή στην Ευρώπη, όπως στη Γερμανία και κυρίως στην Ιταλία. Η δικτατορία του Μεταξά συγκέντρωσε όλες τις εξουσίες στο πρόσωπό του και κράτησε μέχρι τον θάνατό του, στις αρχές του 1941 και λίγο πριν οι Γερμανοί εισβάλλουν στην Ελλάδα.
Τα πέντε αυτά χρόνια δεν συνάντησε σοβαρή αντίσταση. Ο λαός είχε κουραστεί τόσο από τα τέσσερα χρόνια πολιτικής αστάθειας και τα στρατιωτικά κινήματα που προηγήθηκαν, που προτιμούσε την τάξη και την ασφάλεια. Επιπλέον, οι πρωταγωνιστές της πολιτικής σκηνής όπως οι Ελευθέριος Βενιζέλος, Παναγής Τσαλδάρης και Γεώργιος Κονδύλης είχαν εκλείψει και η χώρα αναζητούσε νέους ηγέτες.
Ο δικτάτορας Μεταξάς θα συνοψίσει τους ιδεολογικούς προσανατολισμούς του καθεστώτος του στο «Ημερολόγιό» του: «Η Ελλάς έγινε από τις 4ης Αυγούστου Κράτος αντικομμουνιστικό, Κράτος αντικοινοβουλευτικό, Κράτος ολοκληρωτικό. Κράτος με βάσι αγροτική και εργατική, και κατά συνέπεια αντιπλουτοκρατικό. Δεν είχε βέβαια κόμμα ιδιαίτερο να κυβερνά. Αλλά κόμμα ήτανε ο Λαός, εκτός από τους αδιόρθωτους κομμουνιστάς και αντιδραστικούς παλαιοκομματικούς». Απώτερος στόχος του ήταν ο λεγόμενος «Τρίτος Ελληνικός Πολιτισμός», που θα έφερνε την αναγέννηση της χώρας. Ο πρώτος ήταν της αρχαίας Ελλάδας, ο δεύτερος του Βυζαντίου και ο τρίτος του Ιωάννη Μεταξά.
Αμέσως μετά την εδραίωση της εξουσίας του, άρχισαν και οι διωγμοί των πολιτικών του αντιπάλων. Τα νησιά του Αιγαίου, οι φυλακές και τα στρατόπεδα γέμισαν εξόριστους κρατουμένους. Ο περιβόητος υπουργός Δημοσίας Τάξης, Κωνσταντίνος Μανιαδάκης, επιδόθηκε σε άγριο κυνηγητό κάθε αντιπάλου του καθεστώτος, χρησιμοποιώντας μεθόδους του φασισμού και του ναζισμού.
Ο Μεταξάς πήρε κάποια οικονομικά μέτρα για να κερδίσει την εύνοια και την ανοχή της λαϊκής μάζας, ενώ στράφηκε προς τη νεολαία, όπως όλα αυτά τα καθεστώτα. Παρόλες τις καλές σχέσεις με την Ιταλία και τη Γερμανία, με το ξέσπασμα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, η Ελλάδα κράτησε αρχικά ουδέτερη στάση. Αργότερα δεν δέχθηκε το τελεσίγραφο των Ιταλών.
Ο Μεταξάς μετά την άρνηση βρέθηκε στην κορυφή της δόξας του, αλλά πέθανε μόλις 3 μήνες αργότερα. Μαζί του και το καθεστώς της 4ης Αυγούστου.