Αν ένας θόρυβος σε πιάσει εξ απήνης, ή νιώσεις έκπληξη από ένα σκούντημα στην πλάτη ή από την θέα μιας κατσαρίδας που κάνει βόλτες στην κουζίνα, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να ανοίξουμε διάπλατα το στόμα μας. Αυτή είναι πολύ συχνά η αντίδραση σε καταστάσεις έκπληξης ή ταραχής και πανικού. Γιατί το κάνουμε αυτό;

Το άνοιγμα του στόματος είναι συνδεδεμένο με έναν έμφυτο μηχανισμό επιβίωσης, ενσωματωμένο στους ανθρώπους μέσω της εξέλιξης: την απόκριση μάχης ή φυγής. Όταν αντιμετωπίζουμε μια πιθανή απειλή, το σώμα μας αρχίζει να προετοιμάζεται να αντιδράσει, είτε εμπλέκοντας το με τον κίνδυνο είτε απομακρύνοντας το όσο πιο σύντομα γίνεται. Μέσα σε μια στιγμή, λαμβάνει χώρα μια σύνθετη αλυσίδα βιολογικών γεγονότων - και μια μικρή περιοχή του εγκεφάλου σε σχήμα αμυγδάλου που ονομάζεται αμυγδαλή, είναι υπεύθυνη για να χτυπήσει το πρώτο κουδούνι συναγερμού.

Αν ακούσουμε ή δούμε κάτι απειλητικό, η αμυγδαλή στέλνει σήματα αγωνίας στον υποθάλαμο, γνωστό ως «κέντρο εντολών» του εγκεφάλου επειδή βοηθά στη ρύθμιση σημαντικών σωματικών λειτουργιών. Ο υποθάλαμος ενεργοποιεί το νευρικό σύστημα, το οποίο είναι η κινητήρια δύναμη στην αντίδρασή μας σε κίνδυνο ή στρες.

Όταν το νευρικό σύστημα ενεργοποιηθεί, τα επινεφρίδια αρχίζουν να στέλνουν ορμόνες, συμπεριλαμβανομένης της αδρεναλίνης, στην κυκλοφορία του αίματος. Καθοδηγούμενο από αυτό το κύμα αδρεναλίνης, το σώμα υφίσταται πολυάριθμες αλλαγές που έχουν σχεδιαστεί για να μας βοηθήσουν να σκεφτόμαστε ή να ενεργούμε γρήγορα. Οι κόρες των ματιών μας διαστέλλονται για να μπει περισσότερο φως και να μας επιτρέπουν να βλέπουμε καλύτερα. Αναπνέουμε πιο γρήγορα ώστε να μπορούμε να προσλαμβάνουμε όσο το δυνατόν περισσότερο οξυγόνο. Οι καρδιές μας αρχίζουν να χτυπούν γρήγορα, στέλνοντας οξυγόνο σε μεγάλες μυϊκές ομάδες και άλλα όργανα που μπορεί να χρειαστεί να βάλουν ταχύτητα για να αντιμετωπίσουν μια πιθανή απειλή.

Το να ανοίγουμε το στόμα μας όταν παθαίνουμε σοκ, ένα συναίσθημα που είναι κοντά στον φόβο, μπορεί να μας προετοιμάσει ώστε να το βάλουμε στα πόδια. Οι σωματικές αλλαγές που προκαλούνται από την απόκριση μάχης ή φυγής αναγκάζουν το σώμα να χρησιμοποιεί οξυγόνο πιο γρήγορα, σύμφωνα με το περιοδικό BBC Science Focus Magazine. Μια βαθιά εισπνοή μπορεί να προσφέρει μια επιπλέον δόση οξυγόνου σε αυτές τις στιγμές αυξημένου στρες.

Από την εποχή των αρχαίων προγόνων μας, η αντίδραση των ανθρώπων μάς έχει βοηθήσει να επιβιώσουμε σε επικίνδυνες καταστάσεις. Αλλά μπορεί να πυροδοτηθεί από πράγματα που δεν αποτελούν πραγματική απειλή. Έτσι, μετά από αυτό το αρχικό ξέσπασμα της έκπληξης, πάρτε μια βαθιά ανάσα και προσπαθήστε να κάνετε ειρήνη με ότι ανατριχιαστικό εισβάλλει στον χώρο σας. Το πιο πιθανό βέβαια είναι να είναι πολύ πρόθυμο να ξεφύγει και από εσάς.