E-Daily

Η παλιά αθηναϊκή αποκριά: Πώς γλεντούσε ο κόσμος, οι αστοί κι η λαϊκή τάξη

Πολύ πριν οργανωθεί η αθηναϊκή αποκριά, οι αυτοσχέδιες εκδηλώσεις των ανθρώπων συμπεριέλαβαν από νωρίς τη σάτιρα, και μάλιστα την πολιτική

Γράφει η ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΠΟΛΥΧΡΟΝΙΔΟΥ

9/2/2023 | 14:07

Collage

Η πόλη, τα καταστήματα, οι δρόμοι, τα κέντρα διασκεδάσεως στολισμένα με μεγάλες μάσκες, ομοιώματα, σερπαντίνες. Το 1931 το Κομιτάτο της Αποκριάς είχε την ιδέα να αναβιώσει την παλιά αθηναϊκή αποκριά, όπως γιορταζόταν πριν έρθουν εξ Εσπερίας τα άρματα και οι μασκαράτες.

Η αθηναϊκή αποκριά είναι ένας θρύλος - που ξαναζωντάνεψε το 1931. Πριν από αυτό, τη θέση του είχε ένα πιο εξευρωπαϊσμένο στυλ διασκέδασης - το αυθόρμητο και θορυβώδες κέφι έλειψε, η αποκριά έγινε "κολλαριστή". Η αποκριάτικη κίνηση περιορίσθηκε στα κέντρα και στα κοσμικά σαλόνια όπου οι νεόπλουτοι χορεύουν χορούς του νέου συρμού ή το καρναβάλι των δρόμων ήταν πιο αυτοσχέδιο και "λαϊκό" αλλά και συχνά χυδαίο.

Τον Ιανουάριο του 1887, στο Δημαρχείο της Αθήνας,  συγκεντρώθηκαν λόγιοι και δημοσιογράφοι, καλλιτέχνες και διανοούμενοι για να οργανώσουν εκδηλώσεις με ευρωπαϊκό χρώμα και να γραφτεί κάτι καλύτερο από τη χυδαία σάτιρα που έδινε και έπαιρνε τις μέρες της Αποκριάς. Να γραφτούν παρωδίες αντί της χονδροειδούς σάτιρας και καλλιτεχνικός συμβολισμός αντί πρόστυχες στολές και μεταμφιέσεις.

Μάλιστα για να δώσουν κίνητρο στους ανθρώπους θα δίνονταν και βραβεία για τις περισσότερο επιτυχημένες μεταμφιέσεις, αλληγορικές παραστάσεις και την λαμπρότερη διακόσμηση εξωτερικού κτιρίου καθώς και ελλανόδικος επιτροπή.

Στη σχετική προκήρυξη του Κομιτάτου, της επιτροπής που είχε την ευθύνη της οργάνωσης διευκρινιζόταν ότι δεν θα λαμβάνονταν υπόψιν μεταμφιέσεις «αντικείμεναι εις την ευπρέπειαν και ευκοσμίαν ή σκοπούσαι την υβριστικήν παρώδησιν πολιτικών προσώπων ή άλλων ωρισμένων πολιτών».

Ο Θ. Βελλιανίτης, μέλος της οργανωτικής επιτροπής, του Κομιτάτου του καρναβαλιού του 1889, έγραφε : «…Η Αθηναϊκή αποκριά μέχρι του 1889 ευρίσκετο σε μεγάλη ξεπεσούρα. Απεφασίσαμεν λοιπόν τότε μερικοί νέοι δημοσιογράφοι και έμποροι, να συστήσωμεν αποκριάτικες παρελάσεις, όπως εγίνοντο εις την Βενετίαν, την Ρώμην και την Νίκαιαν. Την τελευταίαν Κυριακή της Αποκριάς έγιναν αι παρελάσεις των μεγαλοπρεπών αρμάτων με τις μασκαράτες. Αι Αθήναι δεν είχαν παραστή ουδέποτε εις παρόμοιον θέαμα… Αι Αθήναι και ο Πειραιεύς είχαν από της μεσημβρίας τεθή εις κίνησιν. Αι συνοικίαι είχαν ερημωθή και ούτε η Κουτσή Μαρία έμεινε στο σπίτι της…». Φαίνεται όμως ότι ο εξευρωπαϊσμένος αυτός τρόπος εορτασμού δεν γινόταν αποδεκτός από το σύνολο του αθηναϊκού κοινού και κάποιοι υπεραμύνονταν της παλιάς Αποκριάς που ήταν «…αληθινή διασκέδασις, είχε ντόπιο χρώμα, δικά της τραγούδια … υπήρχε το μεγάλο γέλιο, το ξέσπασμα, το πνεύμα και η ντόπια σάτιρα, και προ παντός η ποικιλία και η αληθινή διασκέδασις του λαού…».

Πάμε όμως στο 1931! Η αναβίωση της αθηναϊκής αποκριάς με ελληνικό στοιχείο!Φουστανέλες, πίπιζες, σουραύλια, και υπερστολισμένες ταβέρνες με σημαιούλες και πολύχρωμα χαρτιά να συναγωνίζονται ποια θα είναι η καλύτερη, ενώ οι τοίχοι να γεμίζουν φοινικόκλαδα, καριοφίλια, κουμπούρια, σπαθιά, γιαταγάνια! Κι από την άλλη τα σπίτια, που άπλωναν τα προικιά και τα στρωσίδια του αργαλειού, φλοκάτες και παλιά αθηναίικα ταγάρια με κεράσματα στους μασκαράδες, τους μακαντάσηδες, τους γλεντοκόπους, με το γαϊτανάκι και τους φασουλήδες με τον ποιητή του κάρου και τις μουσικές του δήμου και της φρουράς.

Μετά τον πόλεμο οι Αθηναίοι εξέδραμαν στις εξοχές της Αττικής, του Ποδονίφτη και τα Τουρκοβούνια, το Γαλάτσι και το Φάληρο, τη Γλυφάδα και το Πέραμα, το Μαρούσι και το Χαλάνδρι.

Όταν μεταπολεμικά η Αθήνα ξαναβρήκε τους ρυθμούς της ζωής της, τα κοσμικά κέντρα, στα οποία εμφανίζονταν γνωστοί καλλιτέχνες κάθε εποχής, πήραν το βάρος της αποκριάτικης διασκέδασης των Αθηναίων ενώ το Ζάππειο άρχισε να καθιερώνεται ως κυριακάτικη αποκριάτικη βόλτα για τους μικρούς μασκαρεμένους.

ΣΤΗΝ ΙΔΙΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ

Η λύση στη μοναξιά: Τα κλαμπ φιλίας που φέρνουν κοντά δεκάδες γυναίκες

Stories 21.04.2025
Η Caitlin Ball, 23 ετών, ίδρυσε το Social Girls Club

Ένας 17χρονος ήθελε απλώς να βγάλει χαρτζιλίκι‑ μετά από χρόνια κατέληξε να διευθύνει έναν κολοσσό

Stories 21.04.2025
Αυτή η ιστορία επιτυχίας αποτελεί παράδειγμα για το πώς μια μικρή επένδυση μπορεί να οδηγήσει στη δημιουργία μιας αυτοκρατορίας

Ο πραγματικός δολοφόνος που ενέπνευσε τους δημιουργούς των ταινιών Scream

Stories 21.04.2025
Τα εγκληματα ενός από τους πιο διάσημους δολοφόνους των ΗΠΑ

Ζώντας σε μια τουαλέτα: Η ιστορία της 19χρονης που έγινε viral

Stories Χτες
Όλοι προσπαθούμε να εξοικονομήσουμε χρήματα από το ενοίκιο, αλλά πόσοι θα δεχόμασταν να ζούμε κυριολεκτικά σε μια τουαλέτα για να το πετύχουμε;

Ποιοι celebrities εχουν στο σπίτι τους ακριβά έργα τέχνης

Stories Χτες
Αυτοί οι διάσημοι δεν βλέπουν την τέχνη μόνο ως διακόσμηση, αλλά και ως επένδυση

Το παλιότερο πανεπιστήμιο του κόσμου υπάρχει από το 859 μ.Χ.

Stories Χτες
Ένας πανέμορφος τόπος διάδοσης της γνώσης που μετράει αιώνες

Πολιτικοί, τραγουδιστές, ηθοποιοί: 7 διάσημοι που έπαιξαν σε διαφημιστικά

TV Σειρές Χτες
Ένα μικρό αφιέρωμα σε διαφημίσεις που δεν ξεχάσαμε ποτέ

Τι γιορτάζουν οι Εβραίοι στο Ιουδαϊκό Πάσχα;

Πάσχα Χτες
Η σύνδεση με το Χριστιανικό Πάσχα

Κυριακή του Πάσχα: Τι συνέβη σήμερα σύμφωνα με την χριστιανική πίστη

Πάσχα Χτες
Μεγάλη Κυριακή - Μπαμ από δω, μπαμ από κει, τρων` αρχόντοι και φτωχοί