E-Daily Τα Νέα της ημέρας και ότι σου κάνει κλικ!
LOL Feed OMG Feed Retro Feed A-List Feed LGBTQI+ Feed
E-Daily

Πάσχα στην παλιά Αθήνα: Συνήθειες και έθιμα που έχουμε πια ξεχάσει

Παραδόσεις της Μ.Εβδομάδας

Γράφει η ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΠΟΛΥΧΡΟΝΙΔΟΥ Δημοσίευση 10/4/2023 | 00:47

Πάσχα στην παλιά Αθήνα: Συνήθειες και έθιμα που έχουμε πια ξεχάσει

Το υπαίθριο σούβλισμα του αρνιού το Πάσχα είναι ένα από τα παλαιότερα ελληνικά έθιμα με ρίζες μάλιστα, στην αρχαία Ελλάδα - Σε κάθε συνοικία, σε κάθε πλατεία έκαιγαν και ένα ομοίωμα του Ιούδα

Είτε πλούσιος είτε φτωχός, κάθε Αθηναίος γιόρταζε το Πάσχα - όπως αναφέρουν στα βιβλία, "Η πόλις κατά τα παληά χρόνια –τα πρώτα μετά την επανάστασιν του 1821- μετεβάλετο την ημέραν του Πάσχα εις μίαν ατελεύτητον ψησταριάν. Και ο πλέον πτωχός εθεώρει τον εαυτόν του υποχρεωμένον να ψήση αρνί. Το ψήσιμο εγίνετο στην αυλή. Εκείνοι όμως που εστερούντο αυλής δεν εδίσταζαν να σκάψουν ένα λάκκο μπροστά στην πόρτα των και να ψήσουν το αρνί των". Μαζί με το ψήσιμο το συνοδευτικο ήταν πυροβολισμοί και βαρελότα! 

Σύμφωνα με το Κέντρο Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών, «Το Πάσχα οι νοικοκυραίοι από τα Μεσόγεια κατέφθαναν στην πόλη με μουσικά όργανα να χαιρετήσουν τον “καλό κόσμο” σπίτι- σπίτι. Κατέληγαν στο Θησείο, όπου έψηναν αρνιά και κοκορέτσια και ξεφάντωναν μέχρι το πρωί, με τη συμμετοχή των Αθηναίων. Ο χορός είχε επικεφαλής των ιερέα και οι άλλοι ακολουθούσαν κατά ηλικία τραγουδώντας».

Το υπαίθριο σούβλισμα του αρνιού το Πάσχα είναι ένα από τα παλαιότερα ελληνικά έθιμα με ρίζες μάλιστα, στην αρχαία Ελλάδα. Η παράδοση απαιτούσε οι αρχαίοι Έλληνες, σαράντα ημέρες μετά τον θάνατο των συγγενών τους, να μαγειρεύουν δίπλα από τον τάφο, καθώς πίστευαν ότι στο γεύμα που δίνεται μετά την ταφή και στο μνημόσυνο, συμμετέχει και ο ίδιος ο νεκρός. Οι αρχαίοι έψηναν αρνιά σε εστίες, έπιναν κρασί και χόρευαν για να τον τιμήσουν. 

Η νύχτα της Ανάστασης είχε τις δικές της εκπλήξεις αφού τα κορίτσια τότε, είχαν ως συνήθεια να περιμένουν να κοιμηθούν για να δουν στον ύπνο τους αν θα "ανοίξει η τύχη τους" και θα βρουν γαμπρό "η νυξ της Αναστάσεως απετέλει μαντείον αλάθητον των ιδιοτροπιών της τύχης και ότι στο όνειρό των θα διέκρινον τον «καλόν» των!". Χάραζαν το όνομα του αγαπημένου τους στο κερί, και μετά την εκκλησία, όταν έπεφταν για ύπνο, έπρεπε να κοιμηθούν μαζί του.

Το πρωί του Πάσχα ήξεραν. Αν η λαμπάδα είχε μείνει άθικτη ο οιωνός ήταν καλός. Αν είχε σβηστεί τότε μαύρα τα μαντάτα.

Στην μεταπολεμική Αθήνα, όταν το άστυ ήταν στην περιοχή της Κυψέλης και στο Κολωνάκι, οι βοσκοί από τα ορεινά, δηλαδή το Γαλάτσι και τον Υμηττό, κατέβαιναν με το κοπάδι των αρνιών στην πόλη. Ήταν συνήθειο φυσικά να καθαρίζουν το σπίτι και να το ανανεώνουν, ενώ οι λαμαρίνες με τα κουλούρια και τα τσουρέκια πηγαιναν κι ερχόντουσαν στους φούρνους! Τη Μεγάλη Τετάρτη στα συστατικά του ευχέλαιου αποδίδονται θεραπευτικές ιδιότητες. Από το αλεύρι οι νοικοκυρές «ανάπιαναν» τη ζύμη για το ψωμί και την κουλούρα της Λαμπρής. Την Μεγάλη Πέμπτη από το πρωί οι γυναίκες έβαφαν τα αβγά, παλιότερα με μπακάμι, με ριζάρι, φύλλα από κρεμμύδια κλπ.

Το Μεγάλο Σάββατο το πρωί, οι πιστοί στόλιζαν το ναό με κλαδιά δάφνης με κορδέλες και δεντρολίβανο. Ο ιερέας λέγοντας το «Ανάστα ο Θεός» σκορπούσε δαφνόφυλλα. Οι πιστοί χτυπούσαν τα πόδια τους στο στασίδι αλλά και τις καμπάνεςγια να διώξουν τον θάνατο. Στην τελετή της Ανάστασης τα μεσάνυχτα, όταν ο ιερέας ψάλλει το «δεύτε λάβετε φως!» έτρεχαν οι νέοι να ανάψουν τη λαμπάδα τους, πρώτοι για γούρι και τα κορίτσια από κάποιον άντρα για να παντρευτούν.

Τέλος το απόγευμα της Κυριακής λάμβανε χώρα και το «κάψιμο του Ιούδα». Σε κάθε συνοικία, σε κάθε πλατεία έκαιγαν και ένα ομοίωμα του Ιούδα.

ΣΤΗΝ ΙΔΙΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ

Φωτίζοντας την πόλη με παιδικά σχέδια: Η χριστουγεννιάτικη παράδοση του Newburgh

Xmas 21.11.2024
Η μαγεία των Χριστουγέννων από τα χέρια των παιδιών

Πόσο πλούσιος είναι ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ στη πραγματικότητα;

Νέα Εποχή 21.11.2024
Προσπέρασε τον Μπέζος στη λίστα με τους πλουσιότερους στον κόσμο

Ο τυφλός μαθητής λυκείου που παίζει American Football

Stories 21.11.2024
Και ελπίζει να συνεχίσει να παίζει...

Βόρεια Κορέα: Ο μυστηριώδης στρατηγός του Κιμ Γιονγκ Ουν που ελέγχει το μέτωπο στην Ουκρανία

Νέα Εποχή 21.11.2024
Η πορεία του Κιμ, από την αφάνεια στην ηγεσία, δεν είναι τυχαία.

Η σκοτεινή ιστορία της Βίλας Καζούλη: Από τα μυστικά των SS στα γυρίσματα πασίγνωστης ταινίας

Stories Χτες
Η ιστορία της Βίλας Καζούλη είναι μία από αυτές που συνδυάζει την πολυτέλεια, την τραγωδία και τον μύθο, δημιουργώντας ένα μωσαϊκό ιστορίας, πολιτισμού και αστικού θρύλου

Η άγνωστη συνοικία των Αθηνών που ... εξαφανίστηκε

Ιστορικά Χτες
Η εξαφάνιση της συνοικίας Βρυσάκι και η ανακάλυψη της Αρχαίας Αγοράς

Γιατί η Ιταλία ξεπουλάει σπίτια και ολόκληρα χωριά

Stories Χτες
Το πρόβλημα της αστικοποίησης και της μείωσης του πληθυσμού

Η σοκαριστική πρόταση πολιτικού για τις γυναίκες που δεν έχουν τεκνοποιήσει

Νέα Εποχή Χτες
Η κατακραυγή που τον ανάγκασε να ζητήσει συγγνώμη

Τι ήταν η θρυλική «φλορέτα» που έκανε πάταγο στην Ελλάδα το `60

Retro Προχτές
Η γερμανική Kreidler Florett που σημάδεψε την εποχή της και την καρδιά των μοτοσυκλετιστών

Ο πρώτος σκόρερ της φετινής Euroleague που κανείς δεν περίμενε

Αθλητισμός Προχτές
Μετά τις πρώτες 10 αγωνιστικές

Τι είναι ο ιος που θανατώνει τα ψάρια στη Νότια Ελλάδα

Περιβάλλον Προχτές
Το ίδιο φαινόμενο παρατηρείται και στις ακτές της Ιταλίας και της Ισπανίας