Η θλιβερή ιστορία της «νοικοκυρούλας» Astrud Gilberto, του κοριτσιού της bossa nova ‑ Η κακομεταχείριση, η κακοπληρωμή και ο μισογυνισμός
Χωρίς τη φωνή της 22χρονης, το «The Girl From Ipanema» δεν θα είχε γίνει το φαινόμενο που έγινε
Γράφει η ΔΑΦΝΗ ΤΣΑΡΤΣΑΡΟΥ Δημοσίευση 29/6/2023 | 00:04
Το "The Girl from Ipanema" ήταν ένα από τα σημαντικότερα τραγούδια της δεκαετίας του 1960. Πούλησε περισσότερα από πέντε εκατομμύρια αντίτυπα σε όλο τον κόσμο, έκανε δημοφιλή τη μουσική bossa nova σε όλο τον κόσμο και έκανε σούπερ σταρ τη Βραζιλιάνα τραγουδίστρια, Astrud Gilberto, η οποία ήταν μόλις 22 ετών όταν ηχογράφησε το κομμάτι στις 18 Μαρτίου 1963.
Ωστόσο, αυτό που θα έπρεπε να είναι μια συγκινητική ιστορία - ο εορτασμός μιας τραγουδίστριας που άφησε ένα εξαιρετικό σημάδι στην πρώτη της επαγγελματική απόπειρα - έγινε μια θλιβερή ιστορία για το πώς μια ντροπαλή νεαρή γυναίκα έγινε αντικείμενο εκμετάλλευσης, χειραγώγησης και έμεινε συντετριμμένη από μια ανδροκρατούμενη μουσική βιομηχανία «λύκων που παρουσιάζονται ως πρόβατα», όπως είπε.
Η Gilberto, η οποία γεννήθηκε ως Astrud Evangelina Weinert στο Σαλβαδόρ της Bahia, στις 29 Μαρτίου 1940, εμφανίστηκε στο ντεμπούτο της εντελώς τυχαία. Ήταν στα A&R Studios στο Μανχάταν για να συνοδεύσει τον σύζυγό της João Gilberto, τον διάσημο κιθαρίστα που βοήθησε στη δημιουργία της bossa nova. Ηχογράφησε το άλμπουμ της Verve Records Getz/Gilberto, μαζί με τον διάσημο σαξοφωνίστα της τζαζ Stan Getz και τον πιανίστα Antonio Carlos Jobim.
Το τραγούδι "Garota de Ipanema" ("The Girl from Ipanema") συντέθηκε το 1962 από τους Jobim και Vinícius de Moraes, δύο μεσήλικες που απολαμβάνουν την επιθυμία τους για την Heloísa Pinheiro, την έφηβη που περνούσε από το Veloso, ένα μπαρ που τα έπιναν κοντά στην παραλία Ιπανέμα. Οι πορτογαλικοί στίχοι, που αργότερα μεταφράστηκαν στα αγγλικά από τον Norman Gimbel, περιελάμβαναν τις αξέχαστες εναρκτήριες γραμμές:
«Ψηλή και μαυρισμένη και νέα και υπέροχη,
Το κορίτσι από την Ιπανέμα πηγαίνει βόλτα.
Και όταν περνάει, κάθε που περνάει πάει, «αχχχ».
Ο δίσκος είχε τεράστια επιτυχία, παρότι όμως αμέσως σχεδόν η Astrud έγινε παγκοσμίως η ενσάρκωση της bossa nova, η αμοιβή της για τη συμμετοχή της στην ηχογράφηση ήταν η κατώτατη που όριζε το σωματείο των Αμερικανών μουσικών: 180 δολάρια. Ο σύζυγός της (λίγο αργότερα θα χώριζαν οι δρόμοι τους, εκείνη όμως θα κρατούσε το επώνυμό του) πήρε $23,000 ενώ ο Getz, ο οποίος την είχε χαρακτηρίσει υποτιμητικά «νοικοκυρούλα», έβγαλε πάνω από ένα εκατομμύριο.
Αυτή ήταν η πρώτη αλλά όχι η τελευταία εμπειρία της Astrud στο τοξικό περιβάλλον της μουσικής βιομηχανίας, όπως αποκάλυψε πέρσι, ανήμερα των 82ων γενεθλίων της, ένα άρθρο στην Independent.
Παρά τις δυσκολίες όμως – και τις «Mad Men» καταστάσεις που υπέστη – κατάφερε να στηρίξει μια διεθνή καριέρα που κράτησε τέσσερις δεκαετίες και να σταθεί μόνη της σε μια ξένη χώρα που σταδιακά θα αντικαθιστούσε την πατρίδα της.
Μετά από μια συναυλία που έδωσε στη χώρα το 1965, δεν τραγούδησε ποτέ ξανά στη Βραζιλία και ήταν απούσα όταν ακούστηκε το «The Girl from Ipanema» στην τελετή έναρξης της Ολυμπιάδας του Ρίο, την ώρα που η Gisele Bundchen βάδιζε θριαμβευτικά στη σκηνή.
Η Astrud πέθανε στις 5 Ιουνίου σε ηλικία 83 ετών.