Για αντιφάσεις στον απολογισμό του Λιμενικού Σώματος κάνει λόγο δημοσίευμα των New York Times, με αφορμή το ναυάγιο ανοιχτά της Πύλου, καθώς δημιουργήθηκαν νέες αμφιβολίες για το πώς οι Έλληνες χειρίστηκαν μια από τις χειρότερες θαλάσσιες καταστροφές στην ιστορία της χώρας.

Συγκεκριμένα, όπως αναφέρει η εφημερίδα, λίγο μετά τη βύθιση ενός ξεχαρβαλωμένου αλιευτικού σκάφους που μετέφερε εκατοντάδες μετανάστες την περασμένη εβδομάδα, οι Έλληνες αξιωματούχοι εξήγησαν ότι δεν είχαν παρέμβει επειδή οι διακινητές δεν ήθελαν.

Η παρέμβαση θα ήταν επίσης επικίνδυνη, είπε ο εκπρόσωπος του Λιμενικού Σώματος Νίκος Αλεξίου, δεδομένου ότι το πλοίο ήταν υπερπλήρες και γεμάτο με μετανάστες που είχαν σκοπό να φτάσουν στην Ιταλία.

Η προσπάθεια «να σταματήσει βίαια την πορεία του» χωρίς τη συνεργασία του πληρώματος ή των επιβατών θα μπορούσε να προκαλέσει «θαλάσσιο ατύχημα», είπε ο κ. Αλεξίου. Πρόσθεσε ότι παρόλο που το πλοίο βρισκόταν στην επικράτεια έρευνας και διάσωσης της Ελλάδας, «δεν μπορείς να επέμβεις στα διεθνή ύδατα εναντίον ενός σκάφους που δεν εμπλέκεται σε λαθρεμπόριο ή κάποιο άλλο έγκλημα».

Ο κ. Αλεξίου προφανώς εννοούσε λαθρεμπόριο ναρκωτικών ή όπλων και όχι ανθρώπων. Αλλά στον απόηχο του πιο θανατηφόρου ναυαγίου στην Ελλάδα της δεκαετίας, με πιθανώς περισσότερους από 700 άντρες, γυναίκες και παιδιά από τη Συρία, το Πακιστάν και την Αίγυπτο να έχουν πνιγεί, η απόφαση να μην παρέμβει εγείρει ανησυχίες για μια ευθυγράμμιση συμφερόντων μεταξύ των διακινητών που πληρώθηκαν για να φτάσουν στην Ιταλία και των ελληνικών αρχών που προτιμούσαν οι μετανάστες να είναι πρόβλημα της Ιταλίας και που οδήγησε σε μια καταστροφή που μπορούσε να αποφευχθεί.

«Εάν η Ελληνική Ακτοφυλακή αναγνώριζε ότι το σκάφος βρίσκεται σε κίνδυνο, και αυτή είναι μια αντικειμενική εκτίμηση, θα έπρεπε να είχε προσπαθήσει να τους σώσει ό,τι κι αν γινόταν», δήλωσε στους NYT, η Μαρκέλλα Ιό Παπαδούλη, δικηγόρος ειδικευμένη στο ναυτικό δίκαιο και τα ανθρώπινα δικαιώματα στο Κέντρο AIRE. Η ίδια είπε ότι δεν χρειαζόταν κλήση SOS, όπως επέμεναν οι Έλληνες.

«Ανεξάρτητα από το τι ήθελαν οι λαθρέμποροι», ή πού ήλπιζαν να πάνε οι μετανάστες, είπε, «έχετε υποχρέωση να διασώσετε» όταν ένα πλοίο βρίσκεται σε σοβαρό κίνδυνο. «Η διαπραγμάτευση με τους λαθρέμπορους είναι σαν τη διαπραγμάτευση με αεροπειρατές».

Τη Δευτέρα, οι ελληνικές αρχές βρέθηκαν υπό πίεση καθώς εμφανίστηκαν νέες κατηγορίες για αμέλεια και οι καταθέσεις επιζώντων άρχισαν να διαρρέουν, οι οποίες περιγράφουν έναν ανίκανο καπετάνιο, πρόβλημα στον κινητήρα και ακόμη και ότι η Ελληνική Ακτοφυλακή προκάλεσε κατά λάθος το ναυάγιο.

Μάλιστα, το Λιμενικό Σώμα αμφισβήτησε ένα ρεπορτάζ του BBC που αποδεικνύει ότι το αλιευτικό δεν κινήθηκε για επτά ώρες την Τρίτη. Η Ελληνική Ακτοφυλακή αντέτεινε τη Δευτέρα ότι το σκάφος είχε διανύσει 30 ναυτικά μίλια από τον εντοπισμό του το πρωί της Τρίτης μέχρι να βυθιστεί.

Ship tracking data and logs seen by BBC cast doubt on Greek account of shipwreck in which hundreds of migrants feared to have died https://t.co/8SIShWtHVb

— BBC Breaking News (@BBCBreaking) June 18, 2023

Οι ελληνικές Αρχές κατηγορούν εννέα άνδρες που έχουν συλληφθεί αυτή τη στιγμή, ως διακινητές. Οι ύποπτοι, λένε, είπαν όχι σε νερό για να κρατήσουν τους μετανάστες διψασμένους και υπάκουους και να διατηρήσουν τον έλεγχο.

Αλλά οι ειδικοί λένε ότι οι ελληνικές Αρχές παραβίασαν το ναυτικό δίκαιο. Ένας νόμος της Ευρωπαϊκής Ένωσης του 2014 «που θεσπίζει κανόνες για την επιτήρηση των εξωτερικών θαλάσσιων συνόρων» συγκαταλέγεται στα κριτήρια για τη διάσωση «η ύπαρξη αιτήματος για βοήθεια, αν και ένα τέτοιο αίτημα δεν θα είναι ο μοναδικός παράγοντας για τον προσδιορισμό της ύπαρξης κατάστασης κινδύνου».

Οι άλλοι παράγοντες για μια διάσωση ήταν σαν μια περιγραφή του ναυαγίου της περασμένης εβδομάδας. Μεταξύ των κριτηρίων: «Η αξιοπλοΐα του σκάφους και η πιθανότητα το σκάφος να μην φτάσει στον τελικό προορισμό του», «ο αριθμός των επιβαινόντων σε σχέση με τον τύπο και την κατάσταση του πλοίου» και «η διαθεσιμότητα των απαραίτητων προμηθειών όπως καύσιμα, νερό και τρόφιμα για να φτάσετε σε μια ακτή».

Περιλαμβάνουν επίσης: «παρουσία ειδικευμένου πληρώματος και διοίκηση του σκάφους», «διαθεσιμότητα και ικανότητα εξοπλισμού ασφάλειας, πλοήγησης και επικοινωνίας», «παρουσία ατόμων στο πλοίο που χρειάζονται επειγόντως ιατρική βοήθεια», «παρουσία νεκρών ατόμων στο πλοίο» και «παρουσίας εγκύων γυναικών ή παιδιών στο πλοίο».

Από τη Δευτέρα οι αρχές είχαν ανασύρει 81 πτώματα και είχαν μεταφέρει τους περισσότερους από τους 104 επιζώντες από νοσοκομείο της Καλαμάτας, ένα λιμάνι στη νοτιοδυτική Ελλάδα, σε κέντρο υποδοχής βόρεια της Αθήνας, όπου η πρόσβαση είναι περιορισμένη.

Αξιωματούχοι των Ηνωμένων Εθνών ζήτησαν να διεξαχθεί έρευνα για το τι πήγε στραβά.

Το ναυάγιο συνέβη κατά τη διάρκεια της θητείας μιας υπηρεσιακής κυβέρνησης στην Ελλάδα ενόψει των εκλογών της Κυριακής, μειώνοντας τον πολιτικό αντίκτυπο. Ωστόσο, ο Κυριάκος Μητσοτάκης, που προβλέπεται από τις δημοσκοπήσεις ότι θα κερδίσει την επανεκλογή του στην πρωθυπουργία, και του οποίου η σκληρή γραμμή για τους μετανάστες έχει αποδειχθεί δημοφιλής στο εσωτερικό και στην Ευρωπαϊκή Ένωση, επέρριψε την ευθύνη εξ ολοκλήρου στους διακινητές ανθρώπων.

«Όσο σοκαρισμένοι κι αν είμαστε, θα πρέπει επίσης να είμαστε εξοργισμένοι με τους άθλιους λαθρέμπορους, με αυτά τα αποβράσματα», είπε ενώ επισκέφθηκε το Γύθειο στη νότια Πελοπόννησο το περασμένο Σάββατο.

Όμως, το αφήγημα της ελληνικής κυβέρνησης έχει αλλάξει τις τελευταίες ημέρες. Αρχικά, το Λιμενικό Σώμα αρνήθηκε ότι είχε δέσει σχοινιά στο αλιευτικό σκάφος, κάτι που ορισμένοι επιζώντες ισχυρίστηκαν ότι ήταν η αιτία του ναυαγίου. Στη συνέχεια, το Λιμενικό Σώμα αναγνώρισε ότι είχε δέσει για λίγο ένα σχοινί για να εξακριβώσει την κατάσταση του σκάφους και των επιβατών, ορισμένοι από τους οποίους, είπαν οι επιζώντες, ήταν ήδη νεκροί από έκθεση στον ήλιο και δίψα.

Οι Έλληνες είπαν ότι ήθελαν να σταθεροποιήσουν το σκάφος, ενώ αρκετοί εξέφρασαν φόβους ότι οι Έλληνες μπορεί να προσπαθούσαν να ρυμουλκήσουν τους μετανάστες έξω από τη δικαιοδοσία τους.

Μια ομάδα υπεράσπισης των μεταναστών, η Alarm Phone, είπε ότι ήδη το μεσημέρι της Τρίτης, έλαβε κλήσεις ότι το πλοίο βρισκόταν σε κίνδυνο και ότι είχε διαβιβάσει αυτές τις πληροφορίες στις αρχές. Οι Έλληνες λένε ότι στις επικοινωνίες τους με το πλοίο καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας τους είπαν ότι το πλοίο σκόπευε να ταξιδέψει στην Ιταλία.

Το BBC ανέφερε επίσης ότι ένα εμπορικό πλοίο, το Lucky Sailor, επιβεβαίωσε ότι παρέκκλινε από την πορεία του μετά από αίτημα της Ελληνικής Ακτοφυλακής για να δώσει στο αλιευτικό τροφή και νερό. Σύμφωνα με δικαστικά έγγραφα που έλαβαν οι New York Times, ένα άλλο πλοίο, το Faithful Warrior, έφτασε περίπου δυόμισι ώρες αργότερα και στις 9:30 μ.μ. παρείχε στους επιβάτες φαγητό και νερό. Οι μετανάστες ακούγονταν να φωνάζουν «Italia, Italia».

Στις 9:45 μ.μ., ο καπετάνιος του Faithful Warrior, Παναγιώτης Κωνσταντινίδης, ανέφερε στο Κέντρο Ελέγχου του Ελληνικού Κέντρου Έρευνας και Διάσωσης ότι το σκάφος «κουνιόταν επικίνδυνα» λόγω του συνωστισμού στα καταστρώματα. Λίγα λεπτά αργότερα επιβάτες πέταξαν τις προμήθειες στη θάλασσα.

Σύμφωνα με τα έγγραφα, ένας αξιωματούχος του πλοίου 920 του Λιμενικού Σώματος ανέφερε ότι το αλιευτικό σκάφος σταμάτησε στις 23:45, όταν, όπως είπε, οι ναύτες του πέταξαν ένα σκοινί.

«Ακούστηκαν φωνές στα αγγλικά – “No help, Go Italy” – και παρά τις επανειλημμένες εκκλήσεις που τους ρωτούσαν αν ήθελαν βοήθεια, μας αγνόησαν και γύρω στις 23:57 άφησαν το σχοινί. Έβαλαν ξανά σε λειτουργία τη μηχανή του σκάφους και κινήθηκαν προς τη δυτική κατεύθυνση με χαμηλή ταχύτητα».

Σύμφωνα με την κατάθεση του κ. Κωνσταντινίδη, το κέντρο ελέγχου απέσυρε το πλοίο από την αποστολή στις 12:18 και του έδωσε εντολή να εγκαταλείψει την περιοχή. Μια γυναίκα που απάντησε στο τηλέφωνο στη ναυτιλιακή εταιρεία που είναι ιδιοκτήτρια του ελληνικού φορτηγού πλοίου Faithful Warrior είπε ότι το Λιμενικό είχε πει στην εταιρεία να μην σχολιάσει και να απευθυνθεί στο Λιμενικό Σώμα.

«Η ακτοφυλακή εξακολουθεί να ισχυρίζεται ότι αυτές τις ώρες το σκάφος βρισκόταν σε πορεία προς την Ιταλία και δεν χρειαζόταν διάσωση», ανέφερε το BBC.

Στα δικαστικά έγγραφα φαίνεται, ο αξιωματούχος του Λιμενικού να σημειώνει με προσεγμένο τρόπο στο ημερολόγιο του καταστρώματος του, ότι στη 1:40 π.μ. το πλοίο σταμάτησε να κινείται ξανά και το Λιμενικό πλησίασε για να εκτιμήσει την κατάσταση και προετοιμάστηκε για την πιθανότητα διάσωσης. Αλλά 26 λεπτά αργότερα, στις 2:06 π.μ., ανέφερε ότι το πλοίο «είχε αρχίσει να παίρνει μεγάλη κλίση προς τη δεξιά πλευρά και υπήρξε μεγάλη αναστάτωση και κραυγές».

«Μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα το σκάφος ανατράπηκε, με αποτέλεσμα οι άνθρωποι στο εξωτερικό κατάστρωμα να πέσουν στη θάλασσα και το πλοίο να βυθιστεί».