Τα ενοίκια έχουν μεγάλη αύξηση τα τελευταία χρόνια, πράγμα που οφείλεται σε μια σειρά από παράγοντες. Η εύρεση φοιτητικής στέγης έχει μετατραπεί σε ένα δύσκολο εγχείρημα για φοιτητές και γονείς. Οι φοιτητικές γειτονιές δεν είναι όπως ήταν και η λύση δεν είναι απλή. Τι θα πρέπει να ξέρουν οι φοιτητές και όλοι όσοι ψάχνουν να νοικιάσουν διαμέρισμα και πως μπορούν να μειωθούν τα ενοίκια; Ο πολιτικός μηχανικός και γραμματέας τύπου της ΠΟΜΙΔΑ, Μάνος Κρανίδης, απάντησε στις ερωτήσεις μας.

Γιατί έχουν αυξηθεί τόσο πολύ τα ενοίκια; Πόσο οφείλεται αυτό στην βραχυχρόνια μίσθωση;

Τα ενοίκια έχουν αυξηθεί γιατί υπάρχει δομικό πρόβλημα στην αγορά, γιατί υπάρχει μια ανισορροπία ζήτησης και προσφοράς, δηλαδή η ζήτηση υπερκαλύπτει την προσφορά. Αυτό συμβαίνει αρκετά χρόνια. Οι κύριοι λόγοι είναι πρώτον, ότι έχουμε πολλά ακίνητα κενά, μόνο το ελληνικό κράτος τα έχει υπολογίσει στα στοιχεία που έβγαλε στο πρόγραμμα Στέγη για νέους, σε 200.000 κατοικίες κενές. Μπορεί να είναι και δημοσίου ιδιοκτησίας, ιδιωτικά κλπ.

Από εκεί και πέρα ένα θέμα σίγουρα είναι η βραχυχρόνια μίσθωση, αλλά δεν είναι το μεγαλύτερο γιατί αυτά τα ακίνητα που είναι σε βραχυχρόνια μίσθωση είναι ακίνητα που έχουν γίνει σοβαρές επενδύσεις ανακατασκευής και ήταν ειδικά γι’ αυτό τον τομέα επιχειρηματικότητας μισθώσεων.

Είναι πάντως το θέμα ότι δεν υπάρχει διαθεσιμότητα, αν και υπάρχει μεγάλη ζήτηση. Τώρα γιατί υπάρχει ζήτηση; Διότι δεν είναι τόσο εύκολο για τον κόσμο να μπορέσει να αγοράσει ακίνητα αυτά τα χρόνια είχε μεγάλη δυσκολία να αγοράσει ακίνητα, ειδικά από το μνημόνιο και μετά και με αποτέλεσμα να αυξηθεί η ζήτηση για ενοίκια.

Είναι ένα δύσκολο θέμα. Απαιτείται μια ολοκληρωμένη πολιτική με πολλά κίνητρα, με διάφορα, ένα πλέγμα δράσεων. Εμείς έχουμε και σαν ΠΟΜΙΔΑ προτείνει αρκετά για να μπορέσουν να μπουν κυρίως αυτά τα ακίνητα στο παιχνίδι, να αυξηθεί η προσφορά ώστε να πέσουν και τα ενοίκια σιγά σιγά.

Υπάρχουν πόλεις που είναι προσιτές για φοιτητές;

Είναι λίγες. Kαι η Αθήνα είναι πολύ υψηλά, τα αστικά κέντρα. Βεβαίως κάποια πανεπιστήμια που είναι σε νησιά, που είναι στην περιφέρεια, παρόλο που θα έλεγε κάποιος, θα μπορούσε να βρει ένα καλύτερο ενοίκιο, συγκριτικά, είναι πολύ λίγα τα ακίνητα που είναι διαθέσιμα. Δηλαδή σε αυτές τις περιοχές δεν υπάρχει διαθεσιμότητα ακινήτων.

Εγώ θα έλεγα ότι είναι καθολικό το πρόβλημα και γι’ αυτό μια ιδέα ποια είναι; Είναι ότι πρέπει να υπάρχει όλο το χρόνο ένα γραφείο υποστήριξης της στέγης των φοιτητών, το οποίο να κάνει ειδικές συμφωνίες και ειδικές προσφορές στους φοιτητές του και να μεριμνά για τη στέγη τους, ώστε να μπορεί σε μια συλλογική προσπάθεια να μπορεί να βρει καλύτερα ενοίκια γι’ αυτούς ή να επιδιώξει ακόμα και τη συγκατοίκηση, που είναι μια λύση. Μια πολύ μεγάλη λύση, την οποία ευνοεί και το κράτος, να το πούμε κι αυτό, διότι έχουμε αύξηση του επιδόματος φοιτητικής στέγης όταν έχεις συγκατοίκηση, πρόσφατα η κυβέρνηση αύξησε το επίδομα.

Υπάρχουν πλέον φοιτητικές γειτονιές;

Νομίζω ότι με την ανάπτυξη των μέσων μεταφοράς, του μετρό, και βεβαίως τη μεγάλη ανάπτυξη των τεχνολογιών, το Ίντερνετ, επιτρέπει πλέον σε ένα φοιτητή να μην είναι τόσο κοντά στο πανεπιστήμιο και επειδή δεν χρειάζεται να πάει τόσο συχνά, δεύτερον, γιατί μπορεί πολύ εύκολα να έχει πρόσβαση και τρίτον, γιατί μπορεί να βρει ένα ενοίκιο πολύ φθηνότερο, ένα σπίτι καλύτερο, που να είναι λίγο πιο μακριά, όχι δηλαδή όπως παλιά που χρειαζόταν να είσαι δίπλα γιατί δεν είχες αυτές τις ανέσεις, αυτές τις δυνατότητες. Εδώ πολλοί πλέον δεν χρειάζεται να είναι και στην ίδια πόλη που φοιτούν. Να είναι σε μια άλλη πόλη και συνεπώς αυτό δεν υπάρχει πλέον.

Μειώνεται πολύ. Βεβαίως, υπάρχουν κάποιες γειτονιές που ήταν πάντα παραδοσιακά το φοιτητογειτονιές. Όπως στην Αθήνα είναι του Ζωγράφου. Από εκεί και πέρα το κράτος οφείλει να τις δημιουργήσει. Δηλαδή θα πρέπει το κράτος να κάνει ένα πρόγραμμα, να δημιουργήσει φοιτητικές εστίες, σύγχρονες όμως, όχι αυτές που έχουμε τώρα, τις οποίες πρέπει να εκσυγχρονίσει και θα έλεγα εγώ και να τις ξεκαθαρίσει. Διότι είναι πολύ σημαντικό κάποιοι άνθρωποι ειδικά που είναι κοινωνικά ευάλωτοι να μπορούν να έχουν τις δυνατότητες από το κράτος να σπουδάσουν σωστά και χωρίς μεγάλο κόστος.

Τα μικρά ακίνητα γιατί δεν δίνονται σε φοιτητές;

Κάποιοι το έχουν στο μυαλό τους, αλλά όχι καθολικά σε όλο το κτίριο, δηλαδή σε κάποια διαμερίσματα. Η αλήθεια είναι ότι βραχυχρόνια μίσθωση έχει πάρει, εδώ και πολλά χρόνια, από τότε που ξεκίνησε, τουλάχιστον 13 - 14 χρόνια, που έχει πάρει τη μερίδα του λέοντος σε αυτού του είδους την επιχειρηματική, δηλαδή στα μικρά ακίνητα.

Και αυτό για έναν απλό λόγο. Διότι εκεί υπήρχε πολύ μεγάλη ανάγκη, για διαθεσιμότητα δωματίων, δηλαδή η ζήτηση στον τουρισμό ήταν πολύ μεγαλύτερη από τις διαθέσιμες κλίνες των ξενοδοχείων. Γι' αυτό αναπτύχθηκε. Και δεύτερον, γιατί έδωσε τη δυνατότητα πάλι σε πολύ κόσμο να ταξιδέψει με μικρότερο κόστος, από ότι θα ήταν σε ένα ξενοδοχείο. Είχε καλύτερη απόδοση από την κλασική φοιτητική στέγη, με εξαίρεση μόνο τον Covid, όπου εκεί πέρα είχαμε μια μετακίνηση πολλών ακινήτων από τη βραχυχρόνια μίσθωση στην κλασική μίσθωση γιατί δεν υπήρχε ζήτηση βέβαια για βραχυχρόνια μίσθωση.

Υπάρχει τρόπος να βρεις φθηνότερα ενοίκια;

Η πρώτη συμβουλή θα ήταν να το έχουν ήδη βρει. Έχουν αργήσει. Όσο πιο νωρίς αρχίσεις την έρευνα και κάνεις και τη συμφωνία, τόσο καλύτερα. Γιατί συνήθως, όπως το ξέρουμε και στην Ελλάδα, Έλληνες είμαστε, που ισχύει και στο εξωτερικό, όλοι περιμένουν τελευταία στιγμή.

Καλή έρευνα αγοράς, ξεκαθάρισμα των αναγκών, όχι υπερβολικές ανάγκες γιατί δεν βρίσκεις εύκολα ακίνητα, καλή έρευνα αγοράς, σωστή διαπραγμάτευση, και να κοιτάξουμε πάνω απ' όλα τη σχέση ποιότητας - τιμής, γιατί πιστεύω ότι η ποιότητα παίζει μεγάλο ρόλο. Ένας άνθρωπος που σπουδάζει πρέπει να ζήσει ένα ποιοτικό χώρο, ποιοτικό περιβάλλον. Και λίγο παραπάνω ενοίκιο να δίνεις είναι μια απόδοση που την κερδίζεις πίσω εσύ, όχι μόνο χρηματικά αλλά και ψυχικά, πνευματικά, δηλαδή με άλλους τρόπους που είναι πολύ σημαντικοί.

Θέλει όμως πολύ έγκαιρη δράση, σωστή έρευνα αγοράς για να μπορείς να προλάβεις να μην είσαι με το κύμα το τελικό κύμα που εκεί θα υπάρχει και δυσκολία να βρεις διαθεσιμότητα ακινήτων. Νομίζω ότι τώρα σχεδόν είμαστε σε αυτό το επίπεδο.

Πως μπορούν να μειωθούν τα ενοίκια;

Νομίζω πρέπει να γίνει ένα πλέγμα ενεργειών από διάφορα κίνητρα, όπως για παράδειγμα, ένα κίνητρο για ιδιοκτήτες, οποίος μειώνει το ενοίκιο να μειώνει και τον φόρο του. Θα μπορούσε να ήταν αυτό. Βεβαίως, τα επιδόματα παίζουν ρόλο σημαντικό για να μπορείς να μειώσεις το κόστος. Πρέπει να είναι θέμα και γενικής οικονομίας. Δηλαδή θα μπορούσε κάποιος να κάνει μια έκπτωση φόρου.

Επίσης, το θέμα του πλαφόν συζητιέται ευρέως, κάτι που όμως δεν έχει λειτουργήσει στο παρελθόν και σε άλλες χώρες. Γιατί όταν βάζεις ένα πλαφόν και παρεμβαίνεις σε μια αγορά όπου η ισορροπία ενοικίου είναι μεγαλύτερη από το πλαφόν, δημιουργείς στην ουσία μαύρη οικονομία, αυτό θα δημιουργήσεις ή θα μειώσεις τη διαθεσιμότητα ακινήτου. Δηλαδή θέλει πολλή σκέψη αυτό πως να το κάνεις.

Μπορείς όμως να βάλεις κάποιου άλλου τύπου κίνητρα με τα οποία να οδηγήσεις την αγορά, και κυρίως το μεγαλύτερο κίνητρο, να δώσεις φορολογικά κίνητρα σε αυτούς που έχουν κενά ακίνητα, που είναι σε κακή κατάσταση, σε μέτρια κατάσταση κτιριακή, ώστε οι κατασκευαστικοί να μπορέσουν να τα ανακαινίσουν, να τα βάλουν στην αγορά και να έχουν μια απόδοση, γιατί έτσι θα αυξηθεί η προσφορά και θα μειωθούν οι τιμές.