Πλησιάζουμε στα μέσα της δεκαετίας κατά την οποία έχουμε ήδη δει σημαντικό παγκόσμιο μετασχηματισμό. Τι να πρωτοθυμηθούμε από αυτό το θεότρελο τρενάκι (του τρόμου) στο οποίο βρισκόμαστε.

Ο πόλεμος, η πανδημία, οι οικονομικές αναταράξεις και οι αλλαγές στην πολιτική δύναμη τόσο εντός των εθνών όσο και σε διεθνές επίπεδο σημαίνουν ότι ο κόσμος είναι αρκετά διαφορετικός από ό,τι ήταν στις αρχές του 2020. Αυτές οι κύριες τάσεις θα συνεχίσουν να αναδιαμορφώνουν την κοινωνία και μπορούμε μόνο να περιμένουμε ότι ο ρυθμός της αλλαγής θα αυξηθεί, κάτι που σημαίνει πως, πρέπει ξεκάθαρα να μάθουμε να προσαρμοζόμαστε. 

Για πολλούς, οι περιβαλλοντικές ανησυχίες βρίσκονται ξεκάθαρα στην κορυφή της ατζέντας και η ανάγκη διαχείρισης των επιπτώσεων της κλιματικής έκτακτης ανάγκης θα φέρει βαθιά αλλαγή.

Δημογραφική κρίση

Αρχικά να πούμε πως ο ηλικιωμένος πληθυσμός βρίσκεται στο υψηλότερο επίπεδο στην ανθρώπινη ιστορία. Λόγω της σταθερής χαμηλής γονιμότητας και της αύξησης του προσδόκιμου ζωής, το χάσμα μεταξύ των ηλικιωμένων και των νέων πληθυσμών γίνεται πιο έντονο. Στις ΗΠΑ που έχουμε πρόσφατα στοιχεία, ο αριθμός των ατόμων ηλικίας άνω των 55 ετών αυξήθηκε κατά 27% μεταξύ 2010 και 2020, και είναι 20 φορές μεγαλύτερος από τον ρυθμό ανάπτυξης των ατόμων κάτω των 55 ετών. Ενώ στην Κίνα, ο ηλικιωμένος πληθυσμός (65 ετών και άνω) προβλέπεται να αποτελεί το 27,5% του κινεζικού πληθυσμού έως το 2050, από 9,5% το 2015.

Η άνοδος των ευφυών μηχανών

Το 2024, η τεχνητή νοημοσύνη (AI) θα είναι μέρος της καθημερινής ζωής μας και ουσιαστικά καμία βιομηχανία ή πτυχή της ζωής μας δεν θα μείνει... ανέγγιχτη από αυτήν. Ενώ αναμφίβολα οδηγεί στην καινοτομία και φέρνει σπουδαίες αλλαγές σε τομείς τόσο διαφορετικούς όπως η υγειονομική περίθαλψη, τα ταξίδια στο διάστημα και η οικολογική προστασία, προκαλεί επίσης αρκετό φόβο και αβεβαιότητα.

Η απειλή για τις θέσεις εργασίας είναι κάτι που θα μας απασχολήσει – αν και αναμφίβολα θα δημιουργήσει νέες ευκαιρίες (όπως ακριβώς δημιουργεί ήδη απολύσεις). Υπάρχουν επίσης ανησυχίες ότι η παράδοση του ελέγχου της ζωής μας σε αλγόριθμους μπορεί να επιδεινώσει τις ανισότητες στην κοινωνία. Στην πραγματικότητα, κανείς δεν ξέρει πού θα μας οδηγήσει η επανάσταση της τεχνητής νοημοσύνης ως κοινωνία ή ως είδος, αλλά οι ενέργειές μας το 2024 θα είναι κρίσιμες για να μας βάλουν σε ένα μονοπάτι που ας ελπίσουμε πως θα μας οδηγήσει σε ένα ευτυχές αποτέλεσμα.

Η κλιματική αλλαγή γίνεται ολοένα και περισσότερο ένα πολιτικό ζήτημα

Αν ακολουθήσουμε την επιστήμη, είναι σαφές ότι η επείγουσα ανάγκη για την αποτροπή των καταστροφικών επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής κλιμακώνεται γρήγορα καθώς μπαίνουμε στο 2024. Συχνά, βασιζόμαστε στην τεχνολογία που θα διαδραματίσει κρίσιμο ρόλο και καινοτομίες όπως η καθαρή ενέργεια και η δέσμευση άνθρακα θα είναι μέρος της λύσης. Ωστόσο, η προθυμία ή και η απροθυμία ατόμων και οργανώσεων να αναλάβουν την ευθύνη, καθώς και ο τρόπος με τον οποίο διαδραματίζονται οι πολιτικές και οικονομικές τάσεις, πιθανότατα θα είναι ακόμη πιο κρίσιμοι. Το πόσα θα είναι διατεθειμένοι να θυσιάσουν οι άνθρωποι για να μειώσουν το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα θα γίνει όλο και πιο επίμαχο ζήτημα στην πολιτική. Το 2024 αντιπροσωπεύει μια κρίσιμη ευκαιρία για να μάθουμε εάν υπάρχει πραγματικά η διάθεση και η βούληση να γίνουν αλλαγές και σκληρές αποφάσεις που απαιτούνται για την αποφυγή ορισμένων πολύ δυσάρεστων συνεπειών στο εγγύς μέλλον.

Δύσκολοι καιροί για τις οικονομίες

Μια συνεχιζόμενη επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομικής ανάπτυξης προβλέπεται και για το 2024, φέρνοντας εκτεταμένες αρνητικές επιπτώσεις σε πολλές πτυχές της κοινωνίας. Οι δύσκολες οικονομικές συνθήκες συνήθως έχουν ως αποτέλεσμα οι κυβερνήσεις να επιλέγουν να μειώσουν τις δαπάνες για δημόσιες υπηρεσίες και υπηρεσίες κοινής ωφέλειας, περικοπές στις θέσεις εργασίας, μείωση του βιοτικού επιπέδου και αύξηση των κοινωνικών αναταραχών.

Η αργή ανάπτυξη απειλεί επίσης τις εθνικές και διεθνείς προσπάθειες για επίτευξη μηδενικών στόχων καθαρού άνθρακα, κάτι που θα μπορούσε να έχει σοβαρές συνέπειες. Η πιθανότητα ύφεσης στις ΗΠΑ, η επιβράδυνση της ανάπτυξης της Κίνας και οι συνεχιζόμενες συγκρούσεις στην Ουκρανία και το Ισραήλ είναι όλοι παράγοντες που καθορίζουν την κάθε μέρα μας στην οικονομία.

Από την άλλη, η ανάπτυξη στις αναδυόμενες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Βραζιλίας, της Ινδίας, του Μεξικού και της Τουρκίας, θα μας οδηγήσει σε μια εποχή όπου θα γίνουμε μάρτυρες δραστικών αλλαγών στη συνολική ισορροπία της παγκόσμιας οικονομικής δύναμης.

Η Εξέλιξη της Εργασίας

Οι αλλαγές στον τρόπο εργασίας μας θα συνεχίσουν να έχουν αντίκτυπο σε πολλές πτυχές της ζωής και της κοινωνίας μας. Αν και ορισμένες εταιρείες εφαρμόζουν πολιτικές back-to-office, η εξ αποστάσεως και η υβριδική εργασία παραμένουν σε πολύ υψηλότερα επίπεδα από ό,τι πριν από την πανδημία.

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη βελτίωση της παγκόσμιας κινητικότητας, με τους εργαζόμενους να μη δεσμεύονται πλέον να ζουν σε περιοχές κοντά σε κέντρα απασχόλησης. Ωστόσο, μπορεί επίσης να οδηγήσει σε αυξημένη κοινωνική απομόνωση και μείωση της κοινωνικής συνοχής. Η διαχείριση αυτής της αλλαγής θα είναι μια σημαντική πρόκληση για οργανισμούς και τους ανθρώπους γύρω μας, το 2024.

Το χάσμα γενεών

Το χάσμα μεταξύ των γενεών όσον αφορά τον πλούτο και την εργασία θα συνεχίσει να οδηγεί την παγκόσμια και κοινωνική αλλαγή το 2024. Σύμφωνα με έρευνα που διεξήχθη το 2023, ο πλούτος των millennials (γεννημένοι στις αρχές της δεκαετίας του ογδόντα έως τα τέλη του ενενήντα) είναι λιγότερο από το μισό του πλούτου των baby boomers (γεννημένος στα μέσα της δεκαετίας του πενήντα έως τα μέσα της δεκαετίας του εξήντα) στην ίδια ηλικία.

Αυτό θα μπορούσε ενδεχομένως να οδηγήσει σε μειωμένη κοινωνική κινητικότητα καθώς και σε πολιτική πόλωση, φέρνοντας μαζί του τον κίνδυνο να οδηγηθούν  πολλοί ψηφοφόροι σε λαϊκιστικά ή εξτρεμιστικά πολιτικά κόμματα.

Συνεχιζόμενη αστικοποίηση

Μέχρι το 2050, ο ΟΗΕ προβλέπει ότι το 66 τοις εκατό του παγκόσμιου πληθυσμού θα ζει σε αστικές περιοχές – από 56 τοις εκατό που ήταν το 2022. Αν και αυτό έχει τη δυνατότητα να οδηγήσει την οικονομική ανάπτυξη και την ευημερία, φέρνει επίσης άλλες προκλήσεις, όπως ο υπερπληθυσμός, η ρύπανση και αυξημένο κόστος ζωής. Θα χρειαστούν επίσης πόροι για τον μετριασμό των επιπτώσεων του brain drain σε όσους μένουν πίσω, πολλοί από τους οποίους δεν εξυπηρετούνται ήδη από βασικές υπηρεσίες όπως η ηλεκτρική ενέργεια, η υγειονομική περίθαλψη και άλλα.

Online... πόλεμοι

Οι διχαστικές απόψεις που διαδίδονται μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης επηρεάζουν ολοένα και περισσότερο την πολιτική, όπως φαίνεται από την άνοδο των λαϊκιστικών κομμάτων και πολιτικών σε όλο τον κόσμο, ακόμη και την πυροδότηση της εξτρεμιστικής τρομοκρατίας.

Συχνά βλέπουμε μια πόλωση της κοινωνίας. Ο αντίκτυπος αυτού στην κοινωνία καθορίζεται σαφώς από την εμφάνιση του Διαδικτύου ως εργαλείου που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την εύρεση πληροφοριών, συμπεριλαμβανομένης της παραπληροφόρησης και της προπαγάνδας!

Όλο και περισσότερο, βλέπουμε το κοινό να κατευθύνεται προς το περιεχόμενο που είναι πιθανό να επιβεβαιώσει τις προκαταλήψεις τους, ενώ ταυτόχρονα πυροδοτεί συναισθήματα αδικίας ή ανισότητας. Ζητήματα όπως η μετανάστευση, οι θεωρίες συνωμοσίας και η κοινωνική δικαιοσύνη προκαλούν έντονα συναισθήματα και στις δύο πλευρές της συζήτησης.

Επανεξέταση της Εκπαίδευσης

Πέρασαν οι εποχές που η εκπαίδευση ήταν μόνο για τους νέους. Η εργασία αλλάζει, επομένως αλλάζουν και τα μοντέλα μάθησης που απαιτούνται για την προετοιμασία για εργασία. Η ταχύτητα της τεχνολογικής καινοτομίας σημαίνει ότι ανοίγονται ευκαιρίες σε βιομηχανίες που δεν υπήρχαν καν όταν μεγάλο μέρος του σημερινού εργατικού δυναμικού ήταν στο σχολείο.

Οι εργοδότες θα αναγνωρίζουν ολοένα και περισσότερο τη σημασία της επανεκπαίδευσης και της αναβάθμισης των πολύτιμων εργαζομένων, ιδίως καθώς η μεγαλύτερη διάρκεια ζωής και η μεταγενέστερη συνταξιοδότηση οδηγούν σε μεγαλύτερο εργατικό δυναμικό...

Μετανάστευση και Μετακίνηση

Μεταξύ 1970 και 2020, ο αριθμός των ανθρώπων που ζουν σε χώρα διαφορετική από αυτήν στην οποία γεννήθηκαν υπερτριπλασιάστηκε. Το 2024, κάποιοι θα είναι πρόσφυγες που θα φεύγουν από τον πόλεμο, κάποιοι θα είναι οικονομικοί μετανάστες σε αναζήτηση μιας καλύτερης ζωής και κάποιοι θα επιδιώκουν να διαφύγουν σε μέρη του κόσμου όπου η ζωή δεν έχει ακόμη διαταραχθεί υπερβολικά από την άνοδο της θερμοκρασίας και της στάθμης της θάλασσας! Οι οικονομίες θα συνεχίσουν να επωφελούνται από μια εισροή κυρίως νέων ατόμων με πολλές δεξιότητες.