Το να κάθεσαι μπροστά στην τηλεόραση με ένα γεύμα ή ένα σνακ μετά από μια κουραστική μέρα είναι ένα πολύ δημοφιλές ψυχαγωγικό χόμπι. Και χάρη στις πλατφόρμες streaming που παίζουν αυτόματα κάθε επεισόδιο μιας τηλεοπτικής σειράς, ορισμένοι θεατές δεν καίνε καν τις λίγες θερμίδες που μπορεί να χρειαστούν για να κάνουν την κίνηση και να πιάσουν το τηλεχειριστήριο.
Είναι όμως η τεμπελιά που μας κάνει να μασάμε ή κάτι άλλο; Είναι δυνατόν η εμπειρία της παρακολούθησης τηλεόρασης να μας διεγείρει την όρεξη;
Σύμφωνα με την κλινική του Κλίβελαντ, η τηλεόραση δεν αποτελεί τόσο διεγερτικό της όρεξης, αλλά μας αποσπά από την κατανόηση της όρεξης μας. Όταν παρακολουθούμε τηλεόραση, ασχολούμαστε με το πρόγραμμα, πράγμα που σημαίνει ότι δίνουμε λιγότερη προσοχή στις νευρολογικές και γαστρονομικές ενδείξεις που μας λένε ότι χορταίνουμε. Αντί να προσέχουμε πώς τρώμε, κάνουμε μια παθητική κατανάλωση.
Το 2015, σε μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο The International Journal of Communication and Health, συμμετείχαν 591 προπτυχιακοί φοιτητές στο Πανεπιστήμιο του Χιούστον. Η εν λόγω έρευνα έδειξε ότι όσο περισσότερο τηλεόραση παρακολουθούσαν οι μαθητές, τόσο περισσότερο τσιμπολογούσαν. Η μελέτη βρήκε επίσης στοιχεία ότι η αυξημένη τηλεθέαση συσχετίστηκε με μια «μοιρολατρική» άποψη για την πρόσληψη υγιεινών τροφών, αλλά και κακές διατροφικές γνώσεις γενικότερα.
Ένας λόγος γι’ αυτό, θα μπορούσε να είναι ότι η υπερβολική τηλεθέαση ειδήσεων, ψυχαγωγίας και διαφήμισης στέλνει αντικρουόμενα μηνύματα σχετικά με το φαγητό. Ένα ειδησεογραφικό πρόγραμμα μπορεί να σας πει να τρώτε περισσότερα φρούτα. Μια διαφήμιση μπορεί να σας πει να τρώτε περισσότερα κρύα δημητριακά.
Ο συνδυασμός τηλεόρασης και σνακ δημιουργεί επίσης μια γνωστική συσχέτιση στον εγκέφαλό σας που μπορεί να σας παρακινήσει να σκεφτείτε τις δύο δραστηριότητες αλληλένδετες. Με άλλα λόγια, μπορεί να φάτε λίγη πίτσα ή πατατάκια όχι επειδή πεινάτε τόσο πολύ, αλλά επειδή έχετε καταλήξει να ταυτίζετε την τηλεόραση με το φαγητό. Μπορεί ακόμη και να φάτε περισσότερο ανάλογα με τη διάρκεια ενός προγράμματος. Αν παρακολουθείτε το Friends, μια κωμική σειρά μικρότερη της μισής ώρας, μπορεί να φάτε λιγότερο από ό,τι αν παρακολουθούσατε ένα επεισόδιο μεγάλου μεγέθους ενός δράματος όπως το Mad Men.
Αυτό δεν σημαίνει ότι το περιεχόμενο ενός προγράμματος δεν έχει επιρροή. Το 2013, μια μελέτη στο περιοδικό Appetite εξέτασε μια ομάδα 80 ατόμων, στους μισούς από τους οποίους είπαν να παρακολουθήσουν ένα πρόγραμμα μαγειρικής και στους μισούς είπαν να παρακολουθήσουν ένα πρόγραμμα για τη φύση. Και στις δύο ομάδες παρουσιάστηκαν προϊόντα γλυκών με σοκολάτα, τυριού και καρότων. Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι οι θεατές της εκπομπής μαγειρικής, με τα παρατεταμένα κοντινά πλάνα με απολαυστικά φαγητά, έτειναν να τρώνε γλυκά με σοκολάτα από τους θεατές της εκπομπής στη φύση.
Ορισμένες μελέτες έχουν εξετάσει αν το είδος της εκπομπής μπορεί να κάνει τη διαφορά. Για παράδειγμα, η παρακολούθηση μιας ταινίας δράσης σε σχέση με μια ρομαντική κωμωδία. Ωστόσο, ορισμένα από αυτά που δημοσιεύτηκαν στο Journal of the American Medical Association ανακλήθηκαν αργότερα, θέτοντας τα ίδια τα συμπεράσματά τους υπό αμφισβήτηση.
Είναι λοιπόν τόσο κακό το τσιμπολόγημα ενώ παρακολουθείτε τηλεόραση; Όπως τα περισσότερα πράγματα, είναι εντάξει αν είναι με μέτρο. Η κατανάλωση γευμάτων χωρίς τηλεόραση μπορεί να ενθαρρύνει μια πιο προσεκτική δίαιτα, γιατί η προσοχή σας εστιάζει στο φαγητό που έχετε μπροστά σας. Θα έχετε καλύτερες ενδείξεις κορεσμού όταν δεν είστε πλήρως εστιασμένοι στην οθόνη σας. Ακόμα καλύτερα, εσείς δεν θα χρειαστεί να προσπαθήσετε για να ακούσετε πιο προσεκτικά την αγαπημένη σας εκπομπή πάνω από όλο αυτό το ηχηρό μάσημα.
