Αποφασισμένη να αξιοποιήσει τη συγκυρία των «ουρανοκατέβατων» κερδών λόγω της εκτίναξης των τιμών στην χονδρική και να τα επιστρέψει στην κοινωνία με την μορφή επιδοτήσεων στο ηλεκτρικό ρεύμα είναι η κυβέρνηση, επεκτείνοντας την φορολόγηση των κερδών από τα διυλιστήρια και στους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας.

Το μέτρο όπως ήταν αναμενόμενο συναντά κύμα αντίδρασης από τους παραγωγούς που μιλούν για κυβερνητικές αποφάσεις σε συνθήκες πανικού, την στιγμή που εκτιμούν ότι η κούρσα των τιμών είναι συγκυριακή και η εξομάλυνση της αγοράς θα επιτευχθεί τις επόμενες μέρες.

Τον έκτακτο τέλος που θα επιβληθεί για τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο ανακοίνωσε χθες βράδυ σε τηλεοπτική του συνέντευξη στο ΣΚΑΙ, ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, και αναμένεται να εξειδικεύσει σήμερα ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Θεόδωρος Σκυλακάκη, με στόχο να διατεθεί για την ανακούφιση των καταναλωτών.

Σύμφωνα με πληροφορίες τα έσοδα από τα υπερκέρδη θα καλύψουν τις επιβαρύνσεις στους καταναλωτές των πράσινων και πιθανώς και των κίτρινων τιμολογίων μέχρι ενός ορίου π.χ για τιμή άνω από τα 15 λεπτά η κιλοβατώρα. Αυτό σημαίνει ότι οι καταναλωτές θα πληρώσουν μέχρι αυτή την τιμή και εφόσον το κόστος ανέβει πάνω από το συγκεκριμένο όριο, θα επιδοτηθούν από την πολιτεία μέσα από τον κουμπαρά των υπερκερδών. Οι επιδοτήσεις δεν θα είναι οριζόντιες και θα δοθούν με συγκεκριμένα κριτήρια και με έμφαση στα ευάλωτα νοικοκυριά.

Ο κ. Μητσοτάκης αναφέρθηκε χθες στην εξέλιξη των χονδρεμπορικών τιμών τις τελευταίες 10 ημέρες όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε ολόκληρη την Νοτιοανατολική Ευρώπη και την Ουγγαρία. Το αποτέλεσμα όπως είπε είναι ότι αυτή η στρέβλωση της αγοράς θα «χτυπήσει» στους λογαριασμούς ρεύματος του Αυγούστου, προκαλώντας ουρανοκατέβατα κέρδη στους παραγωγούς. Με τα μέτρα που θα πάρει η πολιτεία όπως δήλωσε «θα δούμε λογικές τιμές».

Αντιδράσεις από την αγορά

Ο νέος φόρος προκαλεί τα τελευταία 24ωρα τον απόλυτο αιφνιδιασμό στην αγορά, με αρμόδιες πηγές να κάνουν λόγο για ακραία μέτρα που θα ανακόψουν την μηνιαία πολιτική εκπτώσεων των παρόχων και θα οδηγήσουν τις τιμές προς τα πάνω. Τονίζουν μάλιστα ότι θα ήταν προτιμότερο να μπει μια διατίμηση στα πράσινα τιμολόγια για τον Αύγουστο παρά ο φόρος. Στελέχη μάλιστα των εταιρειών μιλούν για πρωτοφανή παρεμβατικότητα στην αγορά πρώτα με τα πράσινα τιμολόγια και τώρα με την φορολόγηση των υπερκερδών.

Τα μέτρα «κλείδωσαν» χθες το πρωί σε σύσκεψη στο Μαξίμου μεταξύ του πρωθυπουργού και του κ. Σκυλακάκη όπου αναλύθηκαν οι συνθήκες στην αγορά, αλλά και οι δυνατότητες παρέμβασης για την ομαλοποίηση της κατάστασης. Πέραν της φορολόγησης των υπερκερδών εξετάστηκαν μέτρα όπως η φορολόγηση 5% του εισαγόμενου φυσικού αερίου ακόμη και η επιβολή πλαφόν ανά τεχνολογία για τα οποία μένει να αποδειχτεί σήμερα ποια θα είναι η τύχη τους από τον αρμόδιο υπουργό.

Τα αντανακλαστικά της κυβέρνησης για την επιβολή μέτρων φαίνεται ότι ξύπνησαν η έκρηξη τιμών και οι μεγάλες διακυμάνσεις. Είναι το γεγονός ότι από της 7 Ιουλίου που η τιμή της χονδρεμπορικής ξεκίνησε από τα «χαμηλά» στα 64,67 ευρώ έως και σήμερα 17 Ιουλίου που βρίσκεται στα 218 ευρώ, η χονδρεμπορική έχει ανατιμηθεί περίπου κατά 237%. Ο κ. Σκυλακάκης έχει αναφερθεί επανειλημμένα τις τελευταίες μέρες στην διεθνή συγκυρία και έχει κάνει λόγο για ένα εισαγόμενο γεγονός που αποδίδεται στις αυξημένες τιμές και την ζήτηση σε αγορές όπως η Ουγγαρία, αλλά και στα προβλήματα που έχουν ανακύψει στην μεταφορική ικανότητα και σε βλάβες των ηλεκτρικών διασυνδέσεων ή σε μείωση της παραγωγής λόγω συντήρησης του πυρηνικού σταθμού στο Κοζλοντούι στην Βουλγαρία.

Τι είναι τα υπερκέρδη

Τα αποκαλούμενα και από την Κομισιόν «ουρανοκατέβατα» κέρδη γεννήθηκαν την περίοδο της ενεργειακής κρίσης και αφορούν στον τρόπο λειτουργίας των χονδρεμπορικών αγορών σε κάθε χώρα πανευρωπαϊκά, όπου η αγορά εκκαθαρίζεται στην ακριβότερη μεγαβατώρα που μπαίνει στο σύστημα. Στην Ελλάδα τις περισσότερες ώρες της ημέρας, λόγω της υψηλής εξάρτησης της ηλεκτροπαραγωγής από το φυσικό αέριο, η χονδρεμπορική τιμή καθορίζεται από τις μονάδες φυσικού αερίου. Σε αυτή την υψηλή τιμή, όμως, πληρώνονται και οι παραγωγοί ΑΠΕ, όπως και τα υδροηλεκτρικά που παράγουν με πολύ χαμηλότερο λειτουργικό κόστος, αλλά και οι λιγνίτες. Τόσο κατά την διάρκεια της ενεργειακής κρίσης όσο και τώρα έχουν μπει στο μικροσκόπιο οι προσφορές των παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας στην αγορά της επόμενης ημέρας αλλά και στην αγορά εξισορρόπησης, προκειμένου να διαπιστωθεί εάν οι τιμές είναι πολύ υψηλότερες από το λειτουργικό τους κόστος.

Ο έλεγχος ξεκίνησε την περασμένη εβδομάδα από την ΡΑΑΕΥ και συνεχίζεται σήμερα. Χθες από την Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας πέρασαν η ΔΕΗ και ο Ήρωνας για να δώσουν στοιχεία και διευκρινίσεις για τις προσφορές τους ενώ σήμερα στην Αρχή θα προσέλθουν η Metlen και η Elpedison. Πληροφορίες αναφέρουν ότι μέχρι στιγμής δεν προκύπτουν κερδοσκοπικές πρακτικές από τις προσφορές των παρόχων αλλά ο έλεγχος συνεχίζεται προκειμένου η ΡΑΑΕΥ να συντάξει το πόρισμά της και να το αποστείλει στην πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ σήμερα.

Ο φόρος στα διυλιστήρια

Αντίστοιχη πρωτοβουλία φορολόγησης υπερκερδών έχει πάρει η κυβέρνηση και για τις πετρελαϊκές εταιρείες, φορολογώντας τα δύο διυλιστήρια της Helleniq Energy και της Motor Oil με στόχο την είσπραξη πάνω από 300 εκατ. ευρώ. Χθες βράδυ κατατέθηκε στη Βουλή, η τροπολογία για την επιβολή της Προσωρινής Συνεισφοράς Αλληλεγγύης ύψους 33% στα πλεονάζοντα κέρδη των εταιριών διύλισης για το 2023.

Τα έσοδα από την έκτακτη συνεισφορά θα χρησιμοποιηθούν για την οικονομική ενίσχυση των συνταξιούχων καθώς και για την αύξηση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων.

Η Προσωρινή συνεισφορά Αλληλεγγύης υπολογίζεται με βάση τα πλεονάζοντα κέρδη, δηλαδή 33% επί των φορολογητέων κερδών του 2023 που υπερβαίνουν το 20% του μέσου όρου των αποτελεσμάτων των ετών 2018 έως 2021, κατά αναλογία της συνεισφοράς που επιβληθεί και για τα φορολογικά κέρδη του έτους 2022. Τα διυλιστήρια θα πρέπει να υποβάλουν ηλεκτρονικά δήλωση στην ΑΑΔΕ έως το τέλος Σεπτεμβρίου ώστε η προσωρινή συνεισφορά να καταβληθεί έως τις 28 Φεβρουαρίου 2025 προκειμένου να αποτυπωθεί στις δηλώσεις της φορολογικής χρονιάς του 2024.