Με σύμβολο το «Όχι» στην πρώτη της σελίδα τον Απρίλιο του 2002, η γαλλική εφημερίδα Liberation γράφει για τον αγώνα της κατά του Εθνικού Μετώπου και μετέπειται Εθνικού Συναγερμού, που είναι «συνυφασμένος με την εφημερίδα από την ίδρυσή της», όπως τονίζει, με αφορμή τον θάνατο του Ζαν Μαρί Λεπέν.

Μάλιστα, η γνωστή για τις προοδευτικές της πολιτικές απόψεις «Libe» αναδημοσιεύει σήμερα, ημέρα θανάτου του πατέρα της γαλλικής ακροδεξιάς, Ζαν Μαρί Λεπέν, ένα ιδιαίτερα χαρακτηριστικό άρθρο, που δημοσιεύθηκε αρχικά το 2023, με αφορμή την 50ή επέτειο της εφημερίδας.

Στην πρώτη σελίδα της έκδοσης της Libération στις 22 Απριλίου 2002, ο τίτλος έγραφε με κεφαλαία γράμματα «ΟΧΙ», καθώς ο Λεπέν είχε περάσει στο β’ γύρο των εκλογών απέναντι στον Σιράκ

Όπως γράφει η γαλλική εφημερίδα, τον Μάιο του 1974, δύο χρόνια μετά την ίδρυσή του, το Εθνικό Μέτωπο εμφανίστηκε στη Libération. Ήταν η εποχή της πρώτης προεδρικής υποψηφιότητας του Ζαν Μαρί Λεπέν, στην οποία κέρδισε λιγότερο από το 1% των ψήφων.

Ήταν επίσης η εποχή μιας βίαιης ακροδεξιάς, που είχε τις ρίζες της στον απόηχο του πολέμου της Αλγερίας και των ρατονάδων του (σ.σ.με την πρωταρχική ιστορική έννοια του όρου, αυτοί που ασκούν βία κατά των Αράβων).

Το πρώτο σοκ με την είδοσο του κόμματος Λεπέν στην αυτοδιοίκηση

Μια δεκαετία αργότερα, το 1983, η είσοδος του Εθνικού Μετώπου στο δημοτικό συμβούλιο του Ντρο στη βόρεια Γαλλία ήταν το πρώτο σοκ, και το 1984, το 11% που έλαβε το κόμμα στις ευρωεκλογές οδήγησε τη Libération να δημοσιεύσει ένα πρωτοσέλιδο άρθρο για το «σοκ» αυτού του αποτελέσματος. Η ακροδεξιά αναδύθηκε από το περιθώριο.

Ο αγώνας κατά των ρατσιστικών και ξενοφοβικών ιδεών του Εθνικού Μετώπου (FN) και στη συνέχεια της Εθνικού Συναγερμού (RN) ήταν πάντα μέρος του DNA της Libération. Η εφημερίδα έχει πληρώσει το τίμημα γι’ αυτό, καθώς μερικές φορές της έχει απαγορευτεί η συμμετοχή σε εκδηλώσεις.

Ομοίως, ενώ οι δημοσιογράφοι της Libé, που είναι υπεύθυνοι για την κάλυψη της ακροδεξιάς, φρόντιζαν πάντα να συζητούν με τα κύρια στελέχη τόσο του FN όσο και του RN, σε κανέναν ηγέτη της ακροδεξιάς δεν έχει δοθεί ποτέ μια κανονική συνέντευξη ή – πιο συμβολικά – ένα γεύμα με τη διεύθυνση και το πολιτικό τμήμα της εφημερίδας.

Το πρωτοσέλιδο «ΟΧΙ» της Libetation που έβγαλε τους Γάλλους στους δρόμους

Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ’90, το FN του Ζαν Μαρί Λεπέν παρέμεινε μια ανερχόμενη δύναμη, με τις πρώτες δημαρχίες που κέρδισε, αλλά αγωνίστηκε να αλλάξει διάσταση, ενώ ο Ζακ Σιράκ, που ανέλαβε την εξουσία το 1995, επέμεινε στη διατήρηση ενός σταθερού «αναχώματος».

Στο τέλος της δεκαετίας, η διάσπαση του εθνικιστή πολιτικού Μπρουνό Μεγκρέ επιβράδυνε περαιτέρω την εκλογική πρόοδο του κόμματος Λεπέν, παρόλο που οι ιδέες της ακροδεξιάς κέρδιζαν έδαφος και, στις περιφερειακές εκλογές του 1998, πέντε περιφερειάρχες εξελέγησαν με τις ψήφους του FN, μια «ντροπή» που η Libé κατήγγειλε στο πρωτοσέλιδό της.

Όμως ο Ζαν Μαρί Λεπέν εδραιωνόταν όλο και περισσότερο ως ηγετική φυσιογνωμία και, στις 21 Απριλίου 2002, σχεδόν αιφνιδιαστικά, έφτασε στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών.

Στην πρώτη σελίδα της έκδοσης της Libération στις 22 Απριλίου, ο τίτλος έγραφε με κεφαλαία γράμματα «ΟΧΙ». Το κάλεσμα για διαδήλωση ακολουθήθηκε ευρέως και το εξώφυλλο της εφημερίδας κρατήθηκε από πολλούς συμμετέχοντες. Δύο εβδομάδες αργότερα, ένα μεγάλο «Oυφ» ανακούφισης κυριάρχησε στο πρωτοσέλιδο, αφού ο Ζακ Σιράκ κέρδισε το 82% των ψήφων.

Παρόλο που ο Ζαν Μαρί Λεπέν δεν κατάφερε να επαναλάβει την επίδοσή του το 2007, η δεκαετία του 2000 είδε το ακροδεξιό κόμμα να πλησιάζει απειλητικά τον στόχο του για την κατάκτηση της εξουσίας. Το πρόγραμμά του, το οποίο παραμένει βαθιά ξενοφοβικό, προσελκύει πλέον εκατομμύρια ψηφοφόρους, σημαντικό ποσοστό των οποίων ψήφιζε παλαιότερα αριστερά.

Από τον πατέρα στην κόρη – «Δεν έχει αλλάξει»

Η κατάληψη της εξουσίας από την κόρη του, Μαρίν Λεπέν, το 2011 ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο σε αυτό το κοινωνικό πιστεύω. Η Libération δεν είναι ξένη προς την Λεπέν, τονίζει η εφημερίδα, σημειώνοντας πως, ήδη από τον Ιούνιο του 2002, αναφέρθηκε στον «πειρασμό της δυναστείας» και στο ενδεχόμενο να διαδεχθεί τον πατέρα της, ενώ τον Μάρτιο του 2004 αποτέλεσε αντικείμενο μακροχρόνιας έρευνας.

«Η Μαρίν Λεπέν εκμεταλλεύεται την περιφερειακή της εκστρατεία στην περιοχή Ιλ ντε Φρανς για να εδραιωθεί στην εθνική σκηνή», έγραφε τότε η Libé. Ενώ το άλμα γενεών, που αντιπροσωπεύει η άνοδός της στην ηγεσία του κόμματος, αλλάζει το πρόσωπό του, η πρόκληση είναι να επισημανθεί ότι, από τον πατέρα στην κόρη, η ακροδεξιά παραμένει ακροδεξιά και ταυτόχρονα να προσεγγίσει αυτό το νέο εκλογικό σώμα. «Πολεμήστε αλλά κατανοήστε», γράφει χαρακτηριστικά η εφημερίδα.

Τα παραπτώματα του Ζαν Μαρί Λεπέν συνέχισαν να γίνονται πρωτοσέλιδα, με αποτέλεσμα η κληρονόμος του κόμματος να διακόψει τους δεσμούς της και να αλλάξει το όνομα του κόμματος. Όλο αυτό το διάστημα, η απέχθεια για την «Ευρώπη των Βρυξελλών» και, κυρίως, η εθνική προτίμηση παρέμεναν πυλώνες της πολιτικής πρότασης του RN.

Παρ’ όλα αυτά, αυτό λειτούργησε. Η Μαρίν Λεπέν έφτασε στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών του 2017. Μετά το ντιμπέιτ μεταξύ των δύο γύρων, η Libération επέλεξε να βάλει το πρόσωπο του πατέρα της στο πρωτοσέλιδο, με τον εξής τίτλο: «Elle n’a pas changé» («Δεν έχει αλλάξει»).

«Ο εχθρός άλλαξε πρόσωπο και βιτρίνα, ο αγώνας συνεχίζεται»

Στις ευρωεκλογές του 2019, το RN βγήκε πρώτο, προτού δει την υποψήφιά του να προκρίνεται στον δεύτερο κατά σειρά προεδρικό της τελικό το 2022. Σε αυτές τις τελευταίες εκλογές, η ακροδεξιά έγινε πολυπληθέστερη με την υποψηφιότητα του Ερίκ Ζεμούρ. Η πρόκληση για τη Libération ήταν να διαλύσει τον λόγο της Μαρίν Λεπέν, η οποία εκμεταλλευόταν τις πολεμικές εξάρσεις για να αναπροσανατολίσει την εικόνα της.

Σε μια σειρά από πρωτοσέλιδα, η Liberation προειδοποίησε για τον κίνδυνο της Λεπέν, παρά τον θόρυβο άλλων μέσων ενημέρωσης γύρω από τον Ζεμούρ. Στην κάλπη, η ακροδεξιά δεν ήταν ποτέ τόσο ισχυρή, και οι ιδέες της επωφελούνται από ισχυρούς αναμεταδότες στα μέσα ενημέρωσης, σημειώνει χαρακτηριστικά η εφημερίδα, για να καταλήξει πως «ενώ ο εχθρός έχει αλλάξει το πρόσωπό του, τη βιτρίνα του και την κλίμακά του κατά τη διάρκεια των δεκαετιών, ο αγώνας δεν έχει υποχωρήσει ποτέ».