O σκηνοθέτης Κωνσταντίνος Παπασωτηρόπουλος μοιράζεται μαζί μας την εμπειρία του από την παράσταση «Δίπτυχο». Μας ξεναγεί πίσω από τις σκηνές και μας μιλάει για τη σύνθεση των δύο έργων, τις προκλήσεις της σκηνικής έκφρασης και τη σημασία της κίνησης στην τέχνη του. Ανακαλύψτε τον κόσμο του Κωνσταντίνου Παπασωτηρόπουλου και την ιδιαίτερη ματιά του στην τέχνη της υποκριτικής, μέσα από 10 ερωτήσεις!

Τι σας ενέπνευσε να δημιουργήσετε αυτή τη solo performance που συνδυάζει τα έργα OKU NO HOSOMICHI και ΑΡΧΕΙΟΝ;

Αλίμονο μου αν ξέρω. Ποτέ δεν ξέρω. Κάτι συμβαίνει και δεν μπορείς παρά να πας σε αυτό. Κάτι γίνεται και λες «ωρε μπορεί να είναι κι έτσι τα πράγματα; μπορεί ο άνθρωπος να περπατήσει κι έτσι; ». Όταν συμβαίνουν αυτές οι μικρές αποκαλύψεις, η καύλα δεν κρατιέται. Και βλέπεις ότι ο άνθρωπος μπορεί να περπατήσει κι έτσι. Βλέπεις ότι όλοι αυτοί οι άνθρωποι που συνθέτουν το σώμα της Εκκλησίας, ήταν πρόσωπα ξεχωριστά, που κατοίκησαν ένα κοινό σώμα. Ε, αυτά δεν περιγράφονται με λόγια. Αυτό το ξύπνημα που σε κάνει να θες να φτιάξεις κάτι, είναι ένα μεγάλο «ώπα ».

Πώς συνδέεται το "περπάτημα" με την έννοια της ανθρώπινης ύπαρξης και της καθημερινότητας στις παραστάσεις σας;

Δε μου αρέσει να νοηματοδοτώ αυτά που κάνω. Ο Στέφανος, η Ελευθερία κι εγώ ξέρουμε πολύ καλά τι είναι και τι σημαίνει το κάθε τι που κάνουμε. Αλλά αυτό, αφενός, προκύπτει έπειτα από πολλή πίστη στο κάθε ένα πραγματάκι ξεχωριστά, που έρχεται μια στιγμή μετά από καιρό ξαφνικά και μας λέει «αυτό είμαι », αφετέρου, αυτά τα πράγματα, για να διατηρούν τη δυναμική τους πρέπει να παραμένουν κρυφά στη σκηνική διαδικασία. Μόνο έτσι γίνεται.

Τα δύο έργα που παρουσιάζετε είναι διαφορετικά, πώς αλληλοσυμπληρώνονται και πώς συνδέονται μεταξύ τους στη σκηνή;

Αυτές τις τελευταίες μέρες πριν τις παραστάσεις, βλέπουμε και να διαχειριζόμαστε το ΔΙΠΤΥΧΟ ως όλον πια. Αυτή είναι μεγάλη ανακούφιση, γιατί δεν ξέραμε τι είχαμε φτιάξει μέχρι να το δούμε ολόκληρο. Το ΑΡΧΕΙΟΝ γεννιέται σε μια ρωγμή του OKU NO HOSOMICHI - ο άνθρωπος που περπατάει, σε μια οπή της πορείας του συναντά το σώμα του πλήθους των Αγίων. Ξαναδιαβάστε τι είπα: ο άνθρωπος που περπατάει, συναντά το σώμα του πλήθους των Αγίων!

Ποιος είναι ο ρόλος του προθαλάμου του θεάτρου ως χώρος για την παρουσίαση αυτής της performance; Πώς επηρεάζει την εμπειρία του κοινού;

Το ΔΙΠΤΥΧΟ παρουσιάζεται στο Φουγιέ του ΠΛΥΦΑ για δύο λόγους. Ο κόσμος κάθεται περιμετρικά της επιφάνειας της λαμαρίνας - η εγγύτητα του κοινού με τη δράση κι ακόμα περισσότερο με το ίδιο το υλικό, είναι κεντρικής σημασίας, καθώς όλο το έργο έχει συντεθεί σε πολύ λεπτό μέτρο, που θα καθιστούσε αδύνατη την πρόσληψη του από απόσταση. Το έργο αυτό αποτελεί μια πρόταση βίωσης του κόσμου - έτσι μεταφορικά τοποθετείται στο προθάλαμο του θεάτρου, στον χώρο της προετοιμασίας του θεατή πριν την έκθεση του στο έργο. Είναι, επομένως, και μια παραίνεση για την ίδια τη δημιουργική διαδικασία και μια υπενθύμιση ότι το κεντρικό παραμένει πάντα στην περιοχή του μη ορατού. Άθελα μου, εξάπτεται η φαντασία μου και νομίζω πως, όση ώρα παρακολουθώ το ΔΙΠΤΥΧΟ στο Φουαγιέ, κάτι άλλο συμβαίνει στον κυρίως χώρο. Αυτό το αρνητικό - αυτή την αντιστροφή στην αντίληψη του χώρου, δημιουργεί αυτή η επιλογή.

Με ποιον τρόπο βλέπετε τη σχέση του ανθρώπου με το χώρο και τον χρόνο μέσα από την κίνηση του σώματος στην παράσταση;

Το σώμα διευθετείται μέσα στον χώρο. Ο άνθρωπος περπατάει πάνω στον χρόνο. Το σώμα του Στέφανου (και μέσω αυτού που φτιάξαμε, αλλά και επειδή είναι αυτός που είναι) έχει τη μνήμη του θαvάτoυ μέσα του - του θαvάτoυ που δεν είναι θάvατoς. Είναι εξαιρετικά σπάνιο αυτό που κάνει ο Στέφανος επί σκηνής (ας πούμε σκηνής). Εγώ έχω αξιωθεί να το δω ελάχιστες φορές. Το σώμα του είναι πνευματικό. Αυτό μπορώ να το εξηγήσω αλλά δε θα το κάνω.

Ποιο μήνυμα θέλετε να μεταδώσετε στο κοινό μέσω της performance αυτής;

Θα ήταν χαρά μου να μη μεταδοθεί, επιτέλους, κανένα μήνυμα στο κοινό - να συγκεντρωθεί για λίγη ώρα στο να κοιτάζει.

Υπάρχουν προσωπικές αναφορές ή βιώματα που επηρεάζουν την καλλιτεχνική σας έκφραση στο συγκεκριμένο έργο;

Η αυτοβιογραφική τέχνη, είναι κατά την άποψη μου κατώτερης λογής. Δεν ανέχομαι να ασχολούμαι καλλιτεχνικά με προσωπικά μου βιώματα. Είναι εύκολο και θνησιγενές, όπως κι εγώ. Η χωρητικότητα μου μεγαλώνει μόνο όταν ασχολούμαι με πράγματα που δε με αφορούν, που δεν τα καταλαβαίνω. Από μικρός αυτό έκανα.
Αναφορές, βεβαίως υπάρχουν, αλλά όχι προσωπικές. Η προφανής αναφορά, του Bashō για το OKU NO HOSOMICHI και η λιγότερο προφανής του κυρ - Νίκου Πεντζίκη για το ΑΡΧΕΙΟΝ, είναι αρκετές. Δε χρειάζεται ο θεατής να γνωρίζει τα της κουζίνας.
Ξέρετε, όταν κάνουμε ενέσεις με μηνύματα και αναφορές στο κοινό, μάλλον αυτό προκύπτει από μια αίσθηση ανωτερότητας των δημιουργών. Δυστυχώς, αυτές οι ενέσεις είναι ο κανόνας, σήμερα.

Πώς επιλέξατε να δουλέψετε σε solo performance, αντί να συνεργαστείτε με άλλους καλλιτέχνες ή χορευτές;

Αρχικά να πούμε πως μια ιδέα αν δεν προσωποποιηθεί από έναν άνθρωπο, είναι άδειο κουφάρι. Οι ιδέες είναι άχρηστο πράγμα για την τέχνη. Ιδέες όλοι έχουμε, δε μας κάνει αυτό καλλιτέχνες. Καλλιτέχνη σε κάνει η χειρωνακτική, η βρωμοδουλειά. Αυτό, λοιπόν, είναι ένα project, που φτιάχτηκε για τον Στέφανο και σε σχέση με αυτόν. Φέτος, κανονικά, δε θα έκανα κάποια δουλειά. Προέκυψε, τελείως αναπάντεχα, από τη συνάντηση μας με τον Στέφανο γύρω από αυτό το project, το οποίο, όπως έχω ξαναπεί, το είχα απωθήσει μέχρι που αρχίσαμε να το δουλεύουμε και είδαμε ότι είχαμε στα χέρια μας κάτι πολύ σημαντικό. Η Ελευθερία, επίσης, μας βοήθησε να κάνουμε συγκεκριμένο αυτό το αίτημα. Είναι σπουδαίος άνθρωπος και έχει φοβερό μάτι.
Επίσης, οι καλλιτέχνες στην Ελλάδα είμαστε μόνοι μας. Είναι πολύ δύσκολο σπορ αυτό που κάνουμε, ειδικά αν έχει κανείς την παραξενιά να θέλει να πληρώνει τους συνεργάτες του σωστά.

Ποια είναι τα επόμενα βήματα ή σχέδιά σας στον τομέα του θεάτρου και της performance; Υπάρχουν και άλλα έργα που εξετάζετε ή εμπνευστήκατε;

Έχει ενδιαφέρον που χρησιμοποιείτε τη λέξη «βήματα ». Μετά από αυτή τη δουλειά, αυτή η λέξη, έχει αποκτήσει άλλο βάθος για εμάς. Δε γνωρίζω τα επόμενα βήματα και ούτε κάνω σχέδια. Ευτυχώς, δεν πάσχω ακόμη από αυτή την ασθέvεια της συνεχούς δημιουργίας. Θέλω να αποχωρίζομαι με ευγνωμοσύνη αυτά που φτιάχνω και προσπαθώ να μένω πάντα ενεργός στη μελέτη του κόσμου κι έχει ο Θεός. Δε με απασχολεί αν θα ξαναφτιάξω κάτι.

Πληροφορίες παράστασης:

​Η παράσταση «Δίπτυχο» είναι το νέο project του Κωνσταντίνου Παπασωτηρόπουλου, σε συνεργασία με την Ελευθερία Αγαπάκη, και παρουσιάζεται στο Φουαγιέ του ΠΛΥΦΑ. Η παράσταση θα διαρκέσει έξι ημέρες: 28, 29, 30 Μαρτίου και 4, 5, 6 Απριλίου 2025. ​Ο Στέφανος Βλάχος θα ερμηνεύσει δύο έργα:​

• OKU NO HOSOMICHI (Σεπτέμβριος 2024, Μπάλλας, 30'): Μια σκηνική απόδοση του ημερολογίου του Ιάπωνα ποιητή Matsuo Bashō, που ακολουθεί την οδοιπορία του από το Τόκιο προς τις βόρειες επαρχίες της Ιαπωνίας.​
• ΑΡΧΕΙΟΝ (Οκτώβριος 2023, Αθήνα, 20'): Ένα νοητό κυλινδρικό κολάζ στιγμιότυπων από τη ζωή ανθρώπων που αποχωρίστηκαν τον εαυτό τους από έρωτα, με αποσπάσματα από τον Συναξαριστή του Αγίου Νικοδήμου.​

Η σκηνοθεσία είναι του Κωνσταντίνου Παπασωτηρόπουλου, η χορογραφία της Ελευθερίας Αγαπάκη, ενώ η μουσική επένδυση περιλαμβάνει το έργο «Psalom» (1991) του Arvo Pärt για ορχήστρα εγχόρδων. ​