E-Daily Τα Νέα της ημέρας και ότι σου κάνει κλικ!
LOL Feed OMG Feed Retro Feed A-List Feed LGBTQI+ Feed
E-Daily

Πριν την Λωζάνη: Η Συνθήκη των Σεβρών που θα δημιουργούσε την Μεγάλη Ελλάδα

Η συνθήκη-θρίαμβος του Βενιζέλου που κατέληξε σε τραδωδία

Δημοσίευση 8/10/2016 | 00:07

Πριν την Λωζάνη: Η Συνθήκη των Σεβρών που θα δημιουργούσε την Μεγάλη Ελλάδα

Μπορεί ο Ταγίπ Ερντογάν να αναφέρθηκε απαξιωτικά σε όσους υπέγραψαν την Συνθήκη της Λώζανης, αναφερόμενος στους νεότουρκους και τον Κεμάλ Ατατούρκ, ωστόσο η αλήθεια είναι πως για την Τουρκία η συγκεκριμένη συνθηκολόγηση ήταν κάτι παραπάνω από ευνοϊκή αν αναλογιστεί κανείς τι προέβλεπε η Συνθήκη των Σεβρών.

Η Συνθήκη των Σεβρών υπεγράφη στις 28 Ιουλίου/10 Αυγούστου 1920 στην πόλη Σεβρ (Sèvres) της Γαλλίας, φέρνοντας την ειρήνη ανάμεσα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και τις Συμμαχικές και σχετιζόμενες Δυνάμεις1 μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Εκ μέρους της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας έγινε αποδεκτή από τον σουλτάνο Μεχμέτ ΣΤ΄ ο οποίος προσπαθούσε να σώσει τον θρόνο του, αλλά απορρίφθηκε από το ανεξάρτητο κίνημα των Νεότουρκων. Το κίνημα υπό την ηγεσία του Μουσταφά Κεμάλ χρησιμοποίησε αυτή τη διένεξη για να αυτοανακηρυχθεί κυβέρνηση και να καταργήσει το χαλιφάτο.

Ο Ελευθέριος Βενιζέλος κατά την υπογραφή της Συνθήκης των Σεβρών

Η συνθήκη όριζε τα εξής: η Οθωμανική Αυτοκρατορία παρέδιδε την κυριαρχία της Μεσοποταμίας (Ιράκ), της Παλαιστίνης και της Υπεριορδανίας στην Βρετανία ως προτεκτοράτα της Κοινωνίας των Εθνών, την Συρία και τον Λίβανο στην Γαλλία επίσης ως προτεκτοράτα και η υπαγωγή της Ανατόλιας στη σφαίρα επιρροής της Ιταλίας. Η Χετζάζ (μέρος της σημερινής Σαουδικής Αραβίας) το Κουρδιστάν και η Αρμενία θα γίνονταν ανεξάρτητα κράτη.

Στην Ελλάδα παραχωρούνταν τα νησιά Ίμβρος και Τένεδος και η ανατολική Θράκη μέχρι τη γραμμή της Τσατάλτζας κοντά στην Κωνσταντινούπολη. Η περιοχή της Σμύρνης έμενε υπό την ονομαστική επικυριαρχία του Σουλτάνου αλλά θα διοικούνταν από Έλληνα Αρμοστή ως εντολοδόχο των Συμμάχων, και θα μπορούσε να προσαρτήθει στην Ελλάδα μετά από πέντε χρόνια με δημοψήφισμα. Το άρθρο 26 της Συνθήκης όριζε ακομα οτι αν οι οθωμανικές αρχές δεν συναινούσαν στην εφαρμογή της, θα εξέπιπταν από την κυριαρχία τους στην Κωνσταντινούπολη, την οποία θα μπορούσε να καταλάβει η Ελλάδα, κάτι το οποίο έντεχνα είχε προωθήσει ο Βενιζέλος.

Παράλληλα, η Βόρεια Ήπειρος ενσωματωνόταν στην Ελλάδα με το μυστικό Σύμφωνο Βενιζέλου - Τιττόνι. Η Ιταλία συμφώνησε ακόμα να παραχωρήσει τα Δωδεκάνησα (εκτός από τη Ρόδο και το Καστελλόριζο) στην Ελλάδα, και όταν η Βρετανία έδινε στο μέλλον την Κύπρο στην Ελλάδα, τότε (μετά από δημοψήφισμα) θα παραχωρούταν και αυτά τα νησιά (η συμφωνία ακυρώθηκε αργότερα από την Ιταλία το 1922).

Τα στενά των Δαρδανελίων και η θάλασσα του Μαρμαρά αποστρατικοποιήθηκαν και έγιναν προσωρινά διεθνής περιοχή, οι Σύμμαχοι απέκτησαν τον οικονομικό έλεγχο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και τέλος καθορίζονταν η ισότητα και τα δικαιώματα των χριστιανικών μειονοτήτων.

Οι βενιζελικοί πανηγύρισαν την υπογραφή της συνθήκης και θεώρησαν ότι αυτή παγίωνε τα ελληνικά δίκαια. Τον ενθουσιασμό αυτόν δεν συμμεριζόταν η κωνσταντινική αντιπολίτευση, που εξακολουθούσε να καθορίζεται από τα διχαστικά σύνδρομα και να παρουσιάζει τη συνθήκη ως αποτυχία.

Και οι δύο, πάντως πλευρές, δεν φαίνονταν να εντοπίζουν τους πραγματικούς κινδύνους που δημιουργούσε για την Ελλάδα η ασταθής διεθνής κατάσταση και οι αυξανόμενες στρατιωτικές δυσκολίες στη Μικρά Ασία.

Στην Τουρκία κυρίαρχος των εξελίξεων ήταν πλέον ο Κεμάλ Ατατούρκ, ο οποίος είχε ξεκινήσει το κίνημα αντίστασης εναντίον των Ελλήνων.

Για τον Τούρκο ηγέτη η Συνθήκη των Σεβρών δεν ήταν παρά ένα «κουρελόχαρτο» ανάλογο με εκείνο της Ανακωχής του Μούδρου (1918), που θα ακυρωνόταν στην πράξη με την ένοπλη αντίσταση του τουρκικού λαού εναντίον των ξένων εισβολέων. Κύριος στόχος ήταν φυσικά οι Έλληνες.

Στο πλευρό του και το νεαρό σοβιετικό καθεστώς της Ρωσίας, το οποίο είχε κάθε λόγο να αντιπαρατίθεται στην Αντάντ αλλά και ειδικά στην Ελλάδα (που είχε συμμετάσχει στην εκστρατεία της Ουκρανίας του 1919 εναντίον των μπολσεβίκων). Η πραγματικότητα αυτή οδήγησε το καθεστώς του Λένιν, στην υποστήριξη των Τούρκων με τους οποίους στις 3 Δεκεμβρίου 1920 υπογράφει την Συνθήκη του Αλεξαντροπόλ.

Η επικύρωση της Συνθήκης δεν έγινε από κανένα συμμαχικό κοινοβούλιο (ούτε από το ελληνικό), καθώς μετά την επαναφορά του Κωνσταντίνου στον ελληνικό θρόνο, διαταράχθηκαν οι σχέσεις με τις συμμαχικές δυνάμεις, οι οποίες ποτέ δεν τον αναγνώρισαν ως αρχηγό του ελληνικού κράτους.

Όσα είχε κερδίσει η Ελλάδα έπρεπε να τα κατοχυρώσει στο πεδίο της μάχης, αντιμέτωπη με το εθνικιστικό κίνημα του Κεμάλ. Με τη Συνθήκη των Σεβρών η σουλτανική εξουσία κατέρρευσε και οι κεμαλικοί κυριάρχησαν.

Ο δρόμος από τον θρίαμβο των Σεβρών στην τραγωδία της Μικράς Ασίας είχε ανοίξει.

ΣΤΗΝ ΙΔΙΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ

Ο νόμος που σου επιβάλλει να χαμογελάς

Stories 17.03.2025
Έστω και για λίγο

Το «νησί των νεκρών» βρίσκεται στην Ελλάδα και ‑μάλλον‑ δε θες να το επισκεφτείς

Stories 17.03.2025
Ένα απόκοσμο και μυστηριώδες νησί, ιδανικό για εξερεύνηση, αλλά όχι για διακοπές

1,4 τρις δολάρια κινδυνεύουν λόγω Τραμπ

Stories 17.03.2025
Οι δασμοί του Τραμπ έχουν αναστατώσει επιχειρήσεις και κυβερνήσεις

Ποια επαγγέλματα κερδίζουν έδαφος στην Ελλάδα

Νέα Εποχή 17.03.2025
Οι κλάδοι με τη μεγαλύτερη άνοδο στις προσλήψεις το 2024

Υπήρξε μούσα σχεδιαστών, πάλεψε με τους εθισμούς της: Πώς είναι σήμερα η Debbie Harry

Πρόσωπα Χτες
Η δεκαετία του `80 ήταν για τη Debbie Harry επική

Την σταμάτησαν για υπερβολική ταχύτητα και άλλαξε η ζωή της

Stories Χτες
Η κίνηση του αστυνομικού που δεν ξέχασε

Γιατί αυτοί οι πίνακες πήραν Ολυμπιακό μετάλλιο;

Stories Χτες
Όταν υπήρχαν Ολυμπιακοί Αγώνες για καλλιτέχνες

Το μοντέλο που πόζαρε για τους μεγαλύτερους ζωγράφους και το τραγικό τέλος της

Πρόσωπα Χτες
Η δραματική ζωή του supermodel του 19ου αιώνα

Ο ήρωας του Ψυχρού Πολέμου που εξαφανίστηκε απ’ όλους εκτός από τον εχθρό του

Stories Χτες
Μια ιδιοφυΐα που έσπασε και κυριαρχία 24 ετών