Mια ιδιαίτερη συνεργασία ξεκινούν τα μουσικά σύνολα Ιέραξ με το Ίδρυμα Άγγελου & Λητώς Κατακουζηνού. Πρόκειται για μια σειρά συναυλιών δωματίου με τον γενικό τίτλο “Mystical Home Sessions” που θα πραγματοποιηθεί στο γνωστό διαμέρισμα της λεωφόρου Αμαλίας. Εκεί όπου τις δεκαετίες του ’50 και του ’60 βρέθηκαν ως καλεσμένοι του ζευγαριού μερικοί από τους σημαντικότερους δημιουργούς της μεσοπολεμικής και μεταπολεμικής Ελλάδας. 

Η πρώτη συνάντηση έχει προγραμματιστεί για την Τετάρτη 22 Φεβρουαρίου στις 20.00, ενώ το-ειδικά σχεδιασμένο για μικρούς χώρους- ρεπερτόριο περιλαμβάνει συνθέσεις σύγχρονης λόγιας μουσικής του Σωτήρη-Νικόλα Κάσσου. Θα ακολουθήσουν και άλλα sessions με σύγχρονη, αλλά και παλαιά μουσική.

Στόχος του ιδρυτή και καλλιτεχνικού διευθυντή των Ιέραξ, Σωτήρη Κάσσου είναι μέσα από αυτές τις μυστικές μελωδικές συναντήσεις να φέρει ξανά στο προσκήνιο το θεσμό των συναυλιών δωματίου, δίνοντας τους μια φρέσκια, σύγχρονη πνοή. Και δεν θα μπορούσε να υπάρξει πιο κατάλληλος χώρος, από αυτό το υψηλής αισθητικής αστικό σαλόνι στο κέντρο της Αθήνας, με την τεράστια ιστορία.

Είστε ιδρυτής και καλλιτεχνικός διευθυντής των ΙΕΡΑΞ. Θέλετε να μας δώσετε την ταυτότητα του μουσικού συνόλου ΙΕΡΑΞ;

Οι Ιέραξ πάνω απ’ όλα είναι μια ιδέα και ένα όραμα. Την στιγμή που σε όλο τον δυτικό κόσμο αναζητούμε νέα ακούσματα για την λόγια(κλασική) μουσική, αποτελούμε και εμείς έναν πυρήνα για την Ελλάδα αναζήτησης, έρευνας και πειραματισμού. Εργαζόμαστε για ένα νέο και σύγχρονο άκουσμα παράλληλα με όλες τις υπόλοιπες δουλειές μας, οι οποίες αφορούν το κλασικό ρεπερτόριο. Έτσι, υπάρχουν νέες συνθέσεις, ενορχηστρώσεις και διασκευές σε έργα που έχουν αντέξει μέσα στους αιώνες. Μέχρι σήμερα έχουμε ένα σύγχρονο σύνολο μουσικής δωματίου, ένα τρίο, ένα κουαρτέτο εγχόρδων καθώς και ένα φωνητικό σύνολο. Ευελπιστούμε σύντομα να έχουμε και ένα σύνολο λόγιας ανατολικής μουσικής.

Αναφέρετε στο βιογραφικό σας ότι είστε τελειόφοιτος του Ε.Μ.Π. της σχολής Εφαρμοσμένων Μαθηματικών και Φυσικών Επιστημών. Πώς συνδυάζονται στη ζωή σας τα μαθηματικά και η μουσική; Υπάρχουν κοινοί κώδικες μεταξύ των δύο χώρων;

Ο κύριος κοινός κώδικας που εντοπίζω είναι η βαθιά κατανόηση του φυσικού κόσμου. Τα μαθηματικό αποτελούν ένα εργαλείο, μια γλώσσα η οποία χρησιμοποιείται για να μεταδώσουμε φυσικά νοήματα. Η φυσική όμως εκδηλώνεται με νόμους. Οι νόμοι αυτοί ορίζουν τα όρια μέσα στα οποία τις περισσότερες φορές κινούμαστε ή ορίζουν τουλάχιστον τα όρια που καλούμαστε να σπάσουμε. Έτσι, η κατανόηση αυτών των νόμων μπορεί να χρησιμοποιηθεί ώστε να έχουμε βέλτιστα αποτελέσματα στις τέχνες. Συνήθως, οι τέχνες δομούνται πάνω σε κανόνες. Για να ξεπεράσουμε αυτούς τους κανόνες θα πρέπει να γνωρίζουμε τους φυσικούς νόμους που αυτοί εκμεταλλεύονται. Όταν το κάνουμε αυτό, μπορούμε να φτιάξουμε τους δικούς μας κανόνες και το αποτέλεσμα θα είναι ανάλογα αποδοτικό.

Παρ’ όλο το νεαρό της ηλικίας σας έχετε ήδη δημιουργήσει δύο νέες τεχνικές σύνθεσης, τις «Ψύξις» και «Ροή» για την τονική και ατονική μουσική αντίστοιχα. Θέλετε να μας μιλήσετε για αυτές τις τεχνικές;

Για να περιγραφούν πλήρως οι δυο αυτές τεχνικές θα πρέπει ίσως να μπούμε σε μουσικολογικά ζητήματα. Θα προσπαθήσω να προσεγγίσω την φιλοσοφική τους πλευρά. Η τεχνική της Ψύξις, αφορά το πάγωμα στον χρόνο της μουσικής. Φανταστείτε μια μελωδία. Αυτή για να ξεδιπλωθεί παίρνει ένα χρόνο. Φανταστείτε τώρα κάποιος να την παγώνει στον χρόνο, μέσα σε μια στιγμή να μπορείτε να ακούσετε όλες τις νότες ταυτόχρονα. Αυτή είναι η βασική ιδέα, η οποία παίρνει την φιλοσοφία του punctum και την αποδίδει με λίγο διαφορετικό τρόπο.
Η τεχνική της Ροής, αφορά μια εξέλιξη της 12φθογγικής τεχνικής σχετίζεται με την ατονική μουσική. Συνήθως τα έργα που γράφονται πάνω στο 12φθογγο χαρακτηρίζονται από την έλλειψη αρμονίας. Αυτό συμβαίνει διότι η ατονική μουσική συνήθως στερείται φυσικού νοήματος, ενώ στηρίζεται περισσότερο στα μαθηματικά. Με την Ροή γίνεται μια απόπειρα να εισέλθουν στην τεχνική φυσικοί νόμοι και έτσι δημιουργείται ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο τονικό κέντρο, το οποίο δίνει συνοχή και αρμονία, ενώ την ίδια στιγμή η εναλλαγή του δίνει μια αίσθηση ροής, σαν ένα ρυάκι το οποίο κάποιος παρατηρεί από μια όχθη χωρίς να γνωρίζει από που πηγάζει και που εκβάλει.

Το επόμενο κονσέρτο των ΙΕΡΑΞ είναι την Τετάρτη 22 Φεβρουαρίου, στο Ίδρυμα Άγγελου & Λητώς Κατακουζηνού. Μιλήστε μας για αυτό.

Στο Ίδρυμα Κατακουζηνού αναπτύξαμε μια εξαιρετική συνεργασία και αναζητήσαμε τρόπους με τους οποίους μαζί θα στηρίξουμε τον πολιτισμό. Σχεδιάσαμε μια σειρά συναυλιών μουσικής δωματίου, στο ύφος των συναυλιών που συνηθίζονταν κάποτε να γίνονται στα αστικά σαλόνια σε συγκερασμό με την μορφή που αυτός ο θεσμός παίρνει σήμερα, μιας και άρχισε ήδη να επανεμφανίζεται. Κατά καιρούς, θα ανακοινώνουμε την επόμενη βραδιά, η οποία θα έχει πάντα κάτι το νέο και διαφορετικό. Στην πρώτη αυτή συναυλία θα παρουσιαστούν έργα μου πάνω στην μινιμαλιστική μουσική, ένα ρεύμα που ήδη έχει κερδίσει πολλούς συνθέτες στην Ευρώπη. Θεωρούμε πως ταιριάζει με το πνεύμα και τις ιδέες του Άγγελου Κατακουζηνού, ο οποίος ήταν ένθερμος υποστηρικτής της τέχνης η οποία γίνεται με σεβασμό προς τον άνθρωπο και υμνεί τα καλύτερα στοιχεία του. Η λιτή μουσική έχει αυτή την ιδιότητα. Είναι εύκολο να την ακούσει ο καθένας μας διότι στοχεύει σε αυτά που μας ενώνουν και έχει επίσης το απαραίτητο βάθος μέσα στο οποίο μπορεί ο καθένας να φτάσει σύμφωνα με τις επιθυμίες του. Ερμηνεύει το τρίο εγχόρδων των Ιέραξ το οποίο αποτελείται από τον Νίκο Παϊβανά στο πρώτο βιολί, τον Κώστα Κακάβα στο δεύτερο και την Μυρτώ Ξηρουχάκη στο τσέλο. Ιδιαίτερη τιμή μας είναι η συνεργασία με την υψίφωνο Άννα Μορφίδου, στην οποία εμπιστεύομαι πάντοτε τις νέες συνθέσεις μου, αφού την διακρίνει το ταλέντο αλλά και μια τρομερή εμπειρία στην απόδοση σύγχρονων συνθέσεων. Στο πιάνο θα την συνοδεύσει η Σοφιά Ροσμαράκη. Προσωπικά είμαι πάντοτε συγκινημένος από την εμπιστοσύνη που δείχνουν τέτοιοι εξαιρετικοί μουσικοί στην ιδέα των Ιέραξ και όλα τα σύνολα επανδρώνονται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

Από την οικία Κατακουζηνού έχουν περάσει κάποιοι από τους σημαντικότερους δημιουργούς της μεσοπολεμικής και μεταπολεμικής Ελλάδας. Πώς προέκυψε αυτή η συνεργασία και πώς νιώθετε που θα φιλοξενηθείτε εκεί;

Όπως κάθε καλή συνεργασία προέκυψε από την αμοιβαία εκτίμηση και από τους κοινούς στόχους. Η τέχνη είναι κάτι περισσότερο από μια έκφραση του κάλλους ή μια μορφή προβληματισμού. Αποτελεί μια μορφή ίασης απέναντι στις καταπονήσεις της καθημερινότητας. Μ’ αυτό ως κοινή αφετηρία και με δεδομένες τις μελέτες του Άγγελου Κατακουζηνού, αισθάνομαι πως βρίσκομαι σ’ ένα φιλικό περιβάλλον. Άλλωστε, όλοι οι δημιουργοί που πέρασαν από αυτόν τον χώρο συμμερίζονταν αυτές τις απόψεις και γι’ αυτόν το λόγο γίνονταν αυτές οι ζυμώσεις. Έτσι, το έργο του Κατακουζηνού θα μπορούσαμε να πούμε ότι συνεχίζεται και σήμερα σε αυτόν τον χώρο και είναι τιμή μας να αποτελούμε ένα μέρος του.

Ποια είναι τα συναισθήματά σας όταν βρίσκεστε πάνω στη σκηνή;

Είναι πολύ δύσκολο να περιγραφούν. Σίγουρα, η οπτική ματιά είναι πολύ διαφορετική από αυτή που έχει κάποιος ως κοινό. Εκείνη την στιγμή που ο μουσικός συμμετέχει στο δρώμενο που φτιάχνει ο ίδιος, σπάει σε πολλά κομμάτια. Κάποια από αυτά απλώς παρατηρούν, κάποια ελέγχουν, κάποια απασχολούνται με την εκτέλεση, ενώ άλλα με την ερμηνεία. Και κάποια ξεφεύγουν εντελώς σε άλλους κόσμους.

Επόμενα μελλοντικά σχέδια.

Η πιο δύσκολη ερώτηση για μένα είναι αυτή. Υπάρχει ένα πλήθος προτάσεων, η καθεμία από τις οποίες αξιολογείται κάθε φορά. Μας ενδιαφέρει να έχουμε μια συνεχή δράση με το καλύτερο αποτέλεσμα, έτσι πάντοτε ετοιμάζουμε και επεξεργαζόμαστε μερικές ιδέες για να επιλέξουμε την καλύτερη δυνατή. Σίγουρα θα ετοιμάσουμε κάτι για το Πάσχα καθώς και θα συνεχίσουμε την σειρά των “Mystical Home Sessions” στο ίδρυμα Κατακουζηνού.