Η γιορτή της Παναγίας τον Δεκαπενταύγουστο
Πολλές οι εκδηλώσεις ανά την Ελλάδα
Δημοσίευση 15/8/2014 | 00:00
Η γιορτή της Παναγίας σε κάθε γωνιά της Ελλάδας γιορτάζεται με μεγάλη λαμπρότητα. Σε κάθε περιοχή της Ελλάδας υπάρχει ένα διαφορετικό τελετουργικό για τον εορτασμό της.
Ακολουθούν οι πιο σημαντικές γιορτές...
Τήνος - Παναγία της Τήνου
Το προσκύνημα στην Παναγία της Τήνου είναι, ίσως, το μεγαλύτερο θρησκευτικό προσκύνημα του Ελληνισμού. Στο νησί που είναι απόλυτα ταυτισμένο με την Παναγιά του συγκεντρώνονται κάθε χρόνο χιλιάδες πιστοί, όχι μόνο από την Ελλάδα, για να προσκυνήσουν τη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας στην Εκκλησία της Μεγαλόχαρης και ν' αποθέσουν τα τάματά τους.
Η περιφορά του επιταφίου της Παναγίας γίνεται όπως o Επιτάφιος του Χριστού τη Μεγάλη Παρασκευή, με τους χιλιάδες πιστούς να ακολουθούν με αναμμένα κεριά.
Το πανηγύρι διαρκεί έως τις 23 Αυγούστου, στα εννιάμερα δηλαδή της Παναγίας, ενώ παράλληλα με τις εκδηλώσεις για την Κοίμηση της Θεοτόκου στο νησί γιορτάζεται και η επέτειος της βύθισης του αντιτορπιλικού Έλλη από τους Ιταλούς, που έγινε λίγο πριν ξεσπάσει ο πόλεμος με τους Ιταλούς, τον Δεκαπενταύγουστο του 1940.
Πάρος - Παναγία Εκατονταπυλιανή
Ο παλαιοχριστιανικός ναός της Εκατονταπυλιανής βρίσκεται στην Παροικιά και είναι από τους αρχαιότερους και καλύτερα διατηρημένους χριστιανικούς ναούς.
Σύμφωνα με την παράδοση, χτίστηκε εξαιτίας ενός τάματος της Αγίας Ελένης. Πιστοί από ολόκληρη την Ελλάδα συγκεντρώνονται εδώ τον Δεκαπενταύγουστο για να προσκυνήσουν την εικόνα της Παναγίας της Εκατονταπυλιανής και να πάρουν μέρος στις εορταστικές εκδηλώσεις.
Μετά την καθιερωμένη περιφορά του επιταφίου ξεκινά το μεγάλο πανηγύρι των ανθρώπων, που το γλεντάνε μέχρι τις πρωινές ώρες, με παραδοσιακή μουσική, παριανό κρασί και ντόπιους μεζέδες. Την ίδια ώρα στο λιμανάκι της Νάουσας της Πάρου η νύχτα γίνεται μέρα, όταν δεκάδες καΐκια προσεγγίζουν την προβλήτα με αναμμένα δαδιά.
Ημαθία (Καστανιά) - Παναγία Σουμελά
Κοντά στο χωριό Καστανιά, στις πλαγιές του Βερμίου, βρίσκεται η πασίγνωστη Παναγία Σουμελά. Εκεί πηγαίνουν κάθε χρόνο αρκετοί πιστοί.
Η εκκλησία κτίστηκε το 1951 από τους πρόσφυγες του Πόντου, στη μνήμη της ιστορικής ομώνυμης Μονής, τα ερείπια της οποίας βρίσκονται στο όρος Μελά, κοντά στην Τραπεζούντα του Πόντου. Εδώ φυλάσσεται η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας, που είναι φιλοτεχνημένη από τον Ευαγγελιστή Λουκά.
Μετά τον μέγα εσπερινό της παραμονής γίνεται η λιτάνευση της Αγίας Εικόνας και στη συνέχεια ακολουθούν καλλιτεχνικές εκδηλώσεις με ποντιακά συγκροτήματα, ενώ ανήμερα της Παναγίας γίνεται η περιφορά της άγιας εικόνας, την οποία ακολουθούν πιστοί.
Στο αποκορύφωμα της μεγάλης γιορτής, ποντιακά συγκροτήματα από τη Μακεδονία προσφέρουν μοναδικές στιγμές με παραδοσιακούς σκοπούς και πολύωρο γλέντι.
Κοζάνη Σιάτιστα - Παναγία Μικρόκαστρου
Το έθιμο των καβαλάρηδων προσκυνητών πηγάζει από την τουρκοκρατία.
Τον Δεκαπενταύγουστο όλη η περιοχή γλεντά. Αυτή τη μέρα οι καβαλάρηδες από νωρίς το πρωί ξεκινούν με σκοπό να προσκυνήσουν την εικόνα της Παναγίας στο φερώνυμο μοναστήρι που βρίσκεται στο Μικρόκαστρο.
Το γλέντι συνεχίζεται στις πλατείες της Χώρας και της Γεράνειας, στην πλατεία του δημαρχείου και στις γειτονιές της Σιάτιστας.
Έβρος, Φέρες - Παναγία Κοσμοσωτήρα
Το απόγευμα του Δεκαπενταύγουστου με επίκεντρο την εκκλησία της Παναγίας της Κοσμοσώτηρας τελείται μεγάλος πανηγυρικός εσπερινός.
Από το ναό αρχίζει μια από τις πιο συγκινητικές λιτανείες της ιερής εικόνας, ενώ οι εορταστικές εκδηλώσεις είναι πολύ καλές.
Ιωάννινα (Ζαγοροχώρια)
Πολύ γνωστά είναι τα πανηγύρια της Παναγίας που γίνονται τον Δεκαπενταύγουστο στα Ζαγοροχώρια. Σε χωριά όπως η Βίτσα και το Τσεπέλοβο, οι εκδηλώσεις στη μνήμη της Κοίμησης της Θεοτόκου διαρκούν τρεις μέρες. Τις πρώτες δύο μέρες το γλέντι είναι ανοιχτό για όλους, ενώ την τρίτη το λόγο έχουν οι ντόπιοι.
Ιωάννινα (Παλαιόπυργος Πωγωνίου) - Κοίμηση της Θεοτόκου
Στον Παλαιόπυργο, το πανηγύρι οργανώνει Πολιτιστικός Σύλλογος του χωριού. Το μεσημέρι, μετά το φαγητό, το οποίο γίνεται στον προαύλιο χώρο της εκκλησίας, ακολουθούν τα «ντολιά», ένα έθιμο το οποίο γινόταν και παλιά και συνεχίζεται και σήμερα.
Κατά το έθιμο η εντολή ντολή-ντολιά δίνεται από τον «ντολή πασά», που ορίζεται κάποιος από τους μεγαλύτερους, και παίρνοντας το ποτήρι του με το κρασί θα το τσουγκρίσει με έναν παρευρισκόμενο (κάποιον ξένο καλεσμένο, τον παπά κ.ά.). Θα πιει τρία ποτήρια ή τρεις φορές και θα τα αφιερώσει κάθε φορά και σε διάφορους, ζητώντας από τους οργανοπαίκτες να παίξουν ένα τραγούδι.
Ύστερα οι υπόλοιποι με την σειρά που ορίζει ο «ντολή πασάς» αφιερώνουν τις ευχές τους όπου θέλει ο καθένας, ζητώντας και από ένα τραγούδι.
Το βράδυ ακολουθεί παραδοσιακό πανηγύρι με τοπικές ενδυμασίες και Πωγωνήσιους χορούς.
Καβάλα, Θάσος - Παναγία Θάσου
Μετά τη λιτάνευση της εικόνας, που συνοδεύεται από πολυμελή μπάντα, όλοι μαζεύονται στο προαύλιο της εκκλησίας για το παραδοσιακό γλέντι που ακολουθεί.
Μαγνησία Σκιάθος - Επιτάφιος Παναγίας
Στο νησί της Σκιάθου το Δεκαπενταύγουστο χιλιάδες προσκυνητών συρρέουν από ολόκληρο το νησί.
Λέσβος, Αγιάσος - Παναγία Αγιασώτισσα
Με επίκεντρο την εκκλησία της Παναγίας της Αγιάσου, οι πιστοί απολαμβάνουν ένα από τα ωραιότερα πανηγύρια του ανατολικού Αιγαίου.
Πολλοί από τους προσκυνητές, με αφετηρία την πόλη της Μυτιλήνης, περπατούν 25 χιλιόμετρα για να φθάσουν στον αυλόγυρο της εκκλησίας, όπου και διανυκτερεύουν.
Την ημέρα της γιορτής της Παναγίας, ύστερα απ' την καθιερωμένη λειτουργία, γίνεται η περιφορά της εικόνας γύρω από το ναό, ενώ οι εορταστικές εκδηλώσεις φθάνουν στο αποκορύφωμά τους με τις μουσικές και χορευτικές εκδηλώσεις στην πλατεία του χωριού.
Κουφονήσια - Με τα καΐκια στην Παναγιά
Τον Δεκαπενταύγουστο γιορτάζει η Παναγία στο εκκλησάκι της στο Κάτω Κουφονήσι. Μετά τη λειτουργία προσφέρεται φαγητό από τους κατοίκους και κατόπιν μεταφέρονται με τα καΐκια τα οποία κάνουν αγώνες για το ποιος θα περάσει τον άλλο στο Πάνω Κουφονήσι.
Με την επιστροφή ντόπιοι και ξένοι το γλεντάνε μέχρι πρωίας στα μαγαζιά του νησιού.
Κάρπαθος - Παναγία στην Όλυμπο
Στην Όλυμπο οι λειτουργίες είναι βαθιά συνδεδεμένες με το πένθος που χαρακτηρίζει αυτή την συγκυρία για τον Χριστιανισμό και το αποκορύφωμα του παραδοσιακού εορτασμού είναι ο χορός που γίνεται στη μικρή πλατεία όταν ακούγεται ο Κάτω Χορός.
Αρχικά οι άντρες κάθονται στο τραπέζι και με ένα κομμάτι βασιλικό στο πέτο τραγουδούν και πίνουν, με τη συνοδεία λαούτου και λύρας. Στη συνέχεια αρχίζει ο χορός, στον οποίο μπαίνουν σιγά-σιγά και οι γυναίκες ντυμένες με τις εκπληκτικής ομορφιάς και λαμπρότητας παραδοσιακές γιορτινές φορεσιές τους.
Πάτμος - Επιτάφιος Παναγίας
Ο χρυσοποίκιλτος επιτάφιος της Παναγίας περιφέρεται στα σοκάκια του νησιού σε μεγαλοπρεπή πομπή, ενώ οι καμπάνες του μοναστηριού και των άλλων εκκλησιών ηχούν ασταμάτητα.
Κάσος - Κοίμηση της Θεοτόκου
Στην τοπική εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου τηρούνται κάθε χρόνο όλα τα πατροπαράδοτα έθιμα κατά τον εορτασμό του Δεκαπενταύγουστου.
Πλήθος κόσμου φτάνει στο νησί για να γλεντήσει με τα πατροπαράδοτα έθιμα και να δοκιμάσουν κασιώτικα ντολμαδάκια και πιλάφι.
Kεφαλονιά - Παναγία η Φιδούσα
Κάθε Δεκαπενταύγουστο τα μικρά φιδάκια εμφανίζονται στο καμπαναριό και η εκκλησιαστική επιτροπή τα μεταφέρει στο προαύλιο του Iερού Nαού.
Σύμφωνα με την παράδοση, τα φιδάκια φέρνουν καλή τύχη στο νησί και αν δεν εμφανιστούν, ο οιωνός είναι κακός, όπως έγινε για παράδειγμα τη χρονιά των μεγάλων σεισμών, μερικές δεκαετίες πριν.