Ο Α’ Βαλκανικός Πόλεμος έχει τελειώσει από τον Μάιο του 1913, όμως οι εχθροί δεν έχουν ακόμα αποχωρήσει από το ελληνικό έδαφος. Μετά από την απελευθέρωση των Σερρών, ένα ελληνικό τάγμα λαμβάνει την εντολή να κινηθεί προς την περιοχή της Δράμας, για να συνεχίσει την καταδίωξη των Βουλγάρων.

Οι Βούλγαροι είχαν καταλάβει την περιοχή από τον Οκτώβριο του 1912 και, ηττημένοι πια, αρνούνταν να παραδώσουν την περιοχή χωρίς να αφήσουν το στίγμα τους. Κατά την υποχώρηση τους, προκαλούν καταστροφές με αποκορύφωμα τα γεγονότα του Δοξάτου, στις 30 Ιουνίου του 1913.

Το πρωί εκείνης της ημέρας, μια ίλη ιππικού του βουλγαρικού στρατού μαζί με ένα τάγμα πεζικού και αρκετούς κομιτατζήδες, περικυκλώνουν το Δοξάτο, ένα εύπορο χωριό που βρίσκεται 9 χιλιόμετρα έξω από την πόλη της Δράμας. Ως δικαιολογία για την επίθεση που έκαναν αργότερα, ισχυρίστηκαν πως έφταιξαν οι ομάδες Ελλήνων προσκόπων, που απαρτιζόταν από εθελοντές απόμαχους του Μακεδονικού αγώνα, οι οποίοι τους παρενόχλησαν. Ο πληθυσμός του Δοξάτου αποτελούταν από χριστιανούς και μουσουλμάνους. Εκείνη την εποχή, έφτανε τους 1.500 κατοίκους.

Οι 120 ιππείς δεν είχαν άλλο σκοπό παρά να λεηλατήσουν το χωριό. Κατάφεραν να πείσουν τους μουσουλμάνους κατοίκους του χωριού πως έχουν συμμαχήσει με την Οθωμανική αυτοκρατορία ενάντια στην Ελλάδα και τους πήραν με το μέρος τους. Οι Βούλγαροι στρατιώτες, με πρώτους και καλύτερους τους κομιτατζήδες, εισέβαλλαν στο χωριό και άρχισαν να σφάζουν αδιακρίτως άντρες, γυναίκες και παιδιά. Ύστερα, περιέλουσαν τα σπίτια με πετρέλαιο και τα πυρπόλησαν. Σχεδόν όλο το χωριό κάηκε, ενώ οι σφαγιασθέντες έφτασαν τους 650. Δηλαδή, περισσότεροι από τον μισό χριστιανικό πληθυσμό του χωριού. Η σφαγή του Δοξάτου συγκλόνισε το πανελλήνιο αλλά και ολόκληρη την Ευρώπη.

Η εφημερίδες όλου του κόσμου, δημοσίευσαν φρικιαστικές λεπτομέρειες. Εκτός από τους 650 Έλληνες που βρήκαν το θάνατο, κάηκαν περίπου 240 σπίτια και 80 καταστήματα. Την επόμενη μέρα, την 1η Ιουλίου, οι ελληνικές στρατιωτικές δυνάμεις κατέλαβαν χωρίς μάχη την περιοχή, ολοκληρώνοντας την απελευθέρωση της ανατολικής Μακεδονίας. Αλλά το κακό είχε προλάβει να γίνει. Οι Βούλγαροι και οι κομιτατζήδες δεν έδειξαν κανένα έλεος, σκότωσαν και έκαψαν, άρπαξαν την πλούσια λεία και κατευθύνθηκαν βόρεια. Οι απεσταλμένοι των διεθνών μέσων που έφτασαν στο χωριό, αντίκρυσαν ένα πρωτοφανές θέαμα. Οι περισσότερες σοροί ήταν εκτεθειμένες στους δρόμους, με τα σκυλιά να τρώνε τις σάρκες των νεκρών. Οι Βούλγαροι δεν είχαν απλά σκοτώσει τους κατοίκους, αλλά τους θανάτωναν σιγά σιγά με τις λόγχες τους, ενώ οι ηλικιωμένες του χωριού κρύβονταν ακόμη στα σπίτια που είχαν απομείνει.

Η θηριωδία των Βουλγάρων ήταν τεράστια. Και δυστυχώς δεν ήταν η μοναδική. Το Δοξάτο είχε ζήσει μια τραγωδία που η μοίρα φρόντισε να μην είναι η τελευταία. Στις 29 Σεπτεμβρίου του 1941, 28 χρόνια μετά από την επίθεση των Βουλγάρων, οι κάτοικοι του Δοξάτου θα βιώσουν ακόμα μια σφαγή, πάλι από Βούλγαρους, που τότε είχαν συμμαχήσει με τους Γερμανούς...

Το μνημείο για τους σφαγιασθέντες του 1913

Το μνημείο για τους σφαγιασθέντες του 1941